De nieuwe Schijf van Vijf is een flinke stap vooruit: veel meer verse groenten en ook noten, zaden en peulvruchten zijn onmisbaar voor een gezonde leefstijl. Bewerkte industriële voedingsproducten worden ontraden.
Des te vreemder dat de twee Vinkjes, de meest verwarrende logo’s ooit, nog steeds worden omarmd door het Voedingscentrum. Bedacht door de Stichting Ik Kies Bewust, die door voedselgiganten werd opgericht als onderdeel van een miljard euro kostende lobby tegen heldere stoplichtetiketten. Heel slim bedacht, maar buitengewoon kwalijk. De criteria, opgesteld door ‘bevriende wetenschappers’, zijn ondoorgrondelijk. Een blauw of groen Vinkje moet je als fabriek voor veel geld kopen. Onderzoek toont aan dat de consument er niks van begrijpt: ‘bewuste’ en ‘gezonde’ keuze zaaien verwarring. De komkommer met een Vinkje doet chemische fantasievla met een Vinkje gezond lijken. Vitaminewater met een flinke bak suiker en een Vinkje lijkt gezonder dan thee zonder suiker en zonder Vinkje. Hou toch op.
Een debat om de boel te sussen
Wij (diëtisten, voedingswetenschappers, publicisten, journalisten en anderen met een hart voor goed en gezond eten) pikken het niet langer. Ook de Consumentenbond is het zat. Om de boel te sussen en te kanaliseren, heeft de Stichting Ik Kies Bewust (postadres Unilever en bemand door pr-bureau Schuttelaar) bedacht om op 21 april een debat te organiseren. Enkele ondertekenaars zijn benaderd, maar lenen zich niet voor zo’n showproces. Georkestreerd, gecommuniceerd en gepromoot door Schuttelaar & Partners, specialisten in greenwashing. De conclusie is ongetwijfeld al voorgekookt in hun persbericht: ‘Ondanks stevige kritiek verdienen de Vinkjes een tweede kans.’
Want – verrassend! – het Vinkje zelf vindt de Vinkjes helemaal niet verwarrend. ‘Liefst 70 procent van de consumenten koppelen Vinkjes aan gezondere producten’, klinkt het daar. Precies. Goede handel, maar slechte voorlichting. Alleen de voedingsindustrie heeft baat heeft bij deze vage Vinkjes.
Eerlijke en duidelijke richtlijnen
Elke volgende generatie Nederlanders wordt dikker en zieker door een slecht voedingspatroon. We hebben eerlijke, duidelijke richtlijnen nodig, die door onafhankelijke instanties worden geformuleerd en gecontroleerd. Etiketten en keurmerken moeten onafhankelijk en helder zijn. En voor alle producenten en producten gelijk. Anders valt er niks te vergelijken.
Het Voedingscentrum wint aan geloofwaardigheid en autoriteit als het met onmiddellijke ingang afscheid van het Vinkje neemt. Parlementariërs moeten eindelijk inzien dat het publieke belang hier keihard botst met bedrijfsbelangen. De motieven erachter zijn onzuiver, ze dienen een ander doel. De Vinkjes zijn daarmee de sjoemelsoftware van de voedingsindustrie. Ze houden het volk dik en dom. En niet alleen in Nederland, straks ook op Europees niveau. Onder de naam ‘Choices’ is Schuttelaar al bezig die vermaledijde Vinkjes Europees uit te rollen.
Stop met de Vinkjes
Gezondheid is ons grootste goed. Dat is niet veilig in de handen van een geraffineerde corporate lobby, die als doel heeft maximaal winst te maken. Ondernemers moeten ondernemen, maar wel binnen de regels die de democratische overheid stelt en controleert: zelfregulering is een wassen neus.
Voedingscentrum en politiek: neem je verantwoordelijkheid en stop met de Vinkjes. Burgers, laat je niet langer bedotten: laat vanaf vandaag alles met een Vinkje in het schap liggen. Doe je boodschappen met de nieuwe Schijf van Vijf in je achterhoofd. Da’s een stuk gezonder en veel lekkerder.
Dit opiniestuk verscheen op 21 april 2016 in de Volkskrant en werd ondertekend door:
Greet van den Berg, diëtist, Yvette van Boven, kookboekauteur, Volkert Engelsman, directeur Eosta / Nature & More, Gerrit Jan Groothedde, Eetschrijver, Bavo van den Idsert, Bionext, Jonathan Karpathios, chefkok Vork & Mes, Teun van de Keuken, programmamaker, Onno Kleyn, culinair journalist, Arjen Lubach, cabaretier, Karin Luiten, culinair journalist en kookboekenschrijfster, Janet Noome, diëtist, Scato van Opstall, Keet Smakelijk, Veerle Slegers, activist voedseltransitie, Mieke van Stigt, socioloog en publiciste, Jack Stroeken, voorzitter Slow Food Nederland, Jean-Marc van Tol, cartoonist, Peter J. Voshol, medisch fysioloog, Doris Voss, Tijd voor Eten, Sylvia Witteman, columnist.
Afbeelding: jstsch, CC0, via Wikimedia Commons
Deel deze opinie