Vorige week noemde ik iemand Heintje, die Hein heet. Ik bedoelde het liefdevol en met mededogen, maar veel mensen vonden het beledigend. Hein Heintje noemen dóe je niet. Sorry, Hein! Je bent een volwassen kerel en dat weet ik heus wel. De hele zaak zette mij aan het denken. De mens is een tragische diersoort. We ploeteren allemaal in dit ondermaanse en voor al dat gezwoeg krijgen we maar bar weinig waardering. En dan kun je als zo’n brave Hein nog zo veel geld verdienen, uiteindelijk wil je toch een aai over de bol en een knuffel van juf. We hebben allemaal liefde nodig.

Marjan van Loon van Shell

Deze week stuitte ik op een vrouwelijke Hein, die Marjan heet. Marjan is Marjan van Loon, president-directeur van Shell Nederland. Net als Hein een machtig en slim persoon, die net als hij extreem domme dingen zegt. Wat is dat toch? Tasten topfuncties in het bedrijfsleven je intelligentie aan? Of komt het doordat dat je steeds recht moet praten wat krom is?

In het radioprogramma Geld of je leven verdedigde Van Loon een reclamespotje waarvoor het olieconcern op de vingers was getikt door de Reclame Code Commissie. In het spotje doet de fossiele brandstofreus alsof het een milieuorganisatie is, in plaats van een van de vervuilendste bedrijven ter wereld. De tekst van de reclame luidt: ‘We veranderen. Met groene waterstof maken we miljoenen kilometers schoner. We veranderen. In één van de grootste aanjagers van de energietransitie in Nederland. Verander mee.’

Shell houdt van fossiele energie

Op dit juichbericht is nogal wat aan te merken. Zo klinken die miljoenen kilometers veel, maar is het een schijntje op de totale afstand die met benzine en diesel van Shell wordt gereden. Nog idioter is dat Shell zichzelf feliciteert als een van de grootste aanjagers van de energietransitie. Volgens de Reclame Code Commissie kan Shell zich geen ‘initiator en versneller’ van de energietransitie noemen zolang Shell zijn investeringen in fossiele projecten vrijwel onverminderd voortzet. Het is ‘een te rooskleurig beeld van de werkelijkheid’. Het bedrijf doet een ‘milieuclaim’ die het niet kan waarmaken.

In het radiogesprek hierover komt Marjan van Loon met duizelingwekkende redeneringen om het spotje toch goed te praten: ‘Er gebeurt heel veel en daar ben ik heel trots op, maar als je kijkt wat we ook nog doen, benzine en diesel verkopen, dan is het relatief klein. Wat de Reclame Code Commissie toetst is relativiteit.’

Oftewel: we doen best veel aan schone initiatieven, maar vergeleken bij al die vervuilende troep die we op de markt brengen, is dat heel erg weinig. In de rest van het interview vertelt Marjan dat ze ‘de markt wel moet meekrijgen’ en dat de consument de groene alternatieven wel moet kopen.

En dat zal allemaal best. Bedrijven willen allemaal de verantwoordelijkheid helemaal bij consumenten leggen en zelf de handen wassen in onschuld. Maar dat is nu even niet de kwestie. Hier gaat het erom dat supervervuiler Shell in een bespottelijk spotje mooi groen weer speelt. En dat is onjuist. Van Loon weet dat ook. Laat ik het nu eens met mijn nieuwe bril vol compassie bekijken: we willen allemaal geld verdienen als Shell en geknuffeld worden als natuurorganisatie. Ik begrijp je, Marjan. We zijn een tragische diersoort.

Foto: Tankstation van Shell in Frisco NC, USA. Foto door Raymond Kotewicz via Unsplash