Voedingssupplementen zijn overbodig, juist voor de Arie Boomsma’s van deze wereld

TeunColumns & verhalen

Voedingssupplementen zijn overbodig, stapel van pillen en tabletten met op de achtergrond fruit

Op social media woedt een agressieve campagne voor voedingssupplementen. Pillendraaiers als Viteezy, Vitaily, Mood rise, Bonusan, The happy mammoth, Modern Native, Perfect health, Vitful, Sups Care en Wellvita bieden allemaal hulp bij vage klachten als futloosheid, stress, slecht slapen en humeurigheid. Ook overgangsklachten en verminderd libido zitten vaak in het pakket.

‘Buitengewoon veel extra magnesiumbehoefte’

Maar hoe weet je nu welke pillen en poeders je nodig hebt? Veel bedrijven bieden tegenwoordig een (gratis, sympathiek!) online test aan. Je vult een aantal vragen in en na een paar minuten krijg je advies voor heel dure pillen. Vitakruid is de koning van de online reclame. Hun posterboy Arie Boomsma doet in prachtige filmpjes heel enthousiast over hun supplementen.

In een filmpje zit hij in een poef de online test te doen, die ik ook heb gedaan. Naast vragen over mijn eetpatroon, sporten en slapen werd mij gevraagd of ik regelmatig met het OV reis en of ik vaak ik de buurt kwam van mensen met een gevoelig immuunsysteem. Na een paar minuten bleek ik ‘buitengewoon veel extra magnesiumbehoefte’ te hebben. Mijn totaalpakket kost 91,64 euro.

Vreemd dat mijn behoefte zo groot is, want volgens het Voedingscentrum komt magnesiumgebrek bijna nooit voor, omdat het in heel veel voedingsmiddelen zit. Ik app met een orthomoleculair epigenetisch therapeut van Vitakruid.

Appen met Vitakruid

‘Waarom heb ik zoveel magnesium nodig?’

‘Magnesium speelt een grote rol bij mentale en fysieke inspanningen en kan in die periode extra fijn zijn. Indien nodig kun je op stressvolle dagen magnesium bijslikken, maar ik denk dat als je B12 wat hoger is andere vage klachten ook wel afnemen.’

‘Hoe weet ik of ik tekorten heb?’

‘Je hoeft natuurlijk geen tekorten te hebben om extra te suppleren. Geen tekort betekent niet direct dat het optimaal is.’

‘Je kunt dus voor de zekerheid beter te veel nemen, zodat je van alles genoeg krijgt?

‘ We mogen naast goede voeding zeker wat extra nemen, dat is geen overbodige luxe.’

‘Met zo’n test kunnen jullie goed uitvinden wat ik nodig heb?’

‘Om het helemaal af te stemmen is het goed vooraf even te overleggen, maar de test is een mooie inschatting’

Overbodige voedingssupplementen

Renger Witkamp, hoogleraar voeding en farmacologie in Wageningen ziet het allemaal met lede ogen aan: ‘Deze mevrouw kraamt een mengsel van vaagheden en soms regelrechte onzin uit. Deze supplementen lijken vooral aangeboden te worden aan mensen voor wie ze overbodig zijn. Alleen mensen die heel beroerd eten, een maagverkleining hebben gehad of ernstig ziek zijn, hebben soms specifieke supplementen nodig. De Arie Boomsma’s van deze wereld niet.

Het overgrote deel van de mensen haalt de vitamines en mineralen uit de voeding en heeft geen tekort. Iets extra’s nemen is juist wel een overbodige luxe. Meer is niet beter, meer is slechter.’

‘Wat vindt u van zo’n online test?’

‘Het is lariekoek. Via een pseudo-persoonlijke benadering wordt je een schijnadvies gegeven voor producten die de meeste mensen niet nodig hebben. Je wordt op kosten gejaagd en het grootste slachtoffer is je portemonnee. Als je echt wilt weten of je tekorten hebt, moet je bloed laten prikken.’

‘Deze mevrouw is wel orthomoleculair epigenetisch therapeut.’

‘Dat is een verzonnen en niet bestaande combinatie van wetenschappelijke termen. Vergelijk het met cultureel patholoog of biochemisch paragnost. Onzin dus.’

Deze column verscheen eerder in de Volkskrant

Deel dit bericht

Bij AH kunnen klanten kiezen tussen gewone en ‘echte’ prijzen. Maar waarom kan de supermarkt niet gewoon iedereen eerlijk betalen?

TeunColumns & verhalen

Screenshot van de Albert Heijn-website met uitleg over de True Price-campagne met de vraag Hoe duurzaam drink jij je koffie?

Bij drie AH to go’s kun je nu kiezen of je voor je kopje koffie de gewone prijs of de true (echte) price betaalt. Een diep existentiële vraag: wilt u echt of wilt u gewoon? Het antwoord van de gemiddelde Nederlander kan ik wel raden: ‘Echt? Doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg.’ Echt is trouwens een inflatoir begrip. Zodra klanten er niet meer in geloven, moet de retailer zijn prijzen echt echt noemen en daarna echt echt echt. Heilloos.

De AH ligt vol oneerlijke producten die te goedkoop zijn

Wat is true? Voor veel producten die in de supermarkt liggen, worden mensen uitgebuit en het milieu belast. Daarmee besparen bedrijven veel geld en verwerven ze een gunstige concurrentiepositie ten opzichte van nettere concullega’s. In de Albert Heijn stikt het van de oneerlijke producten die te goedkoop zijn. Nu heeft de grootgrutter laten onderzoeken wat een eerlijk en schoon kopje koffie moet kosten: de true price. Klanten kunnen kiezen of ze die hogere prijs of de gewone, lagere betalen.

Een lang onnavolgbaar gesprek met Anita Scholte op Reimer

Waarom eigenlijk? Waarom kunnen bedrijven hun werknemers niet gewoon betalen waar ze recht op hebben? Ik vraag het Anita Scholte op Reimer, directeur duurzaamheid en kwaliteit van de supermarktketen. Er volgt een lang, onnavolgbaar gesprek waarin het gaat over handelsperspectief beetpakken, inzichten in de hele keten, secundaire data, stappen zetten en bewegen, maar wel in de goede richting. Het klinkt mooi, maar weinig concreet. Dat verliep zo:

‘Kun je niet gewoon iedereen eerlijk betalen? Dan komt de eerlijke prijs toch vanzelf? Nu bepalen supermarkten van te voren wat een product mag kosten en moeten leveranciers maar zien dat ze het daarvoor kunnen producen.’

‘Als je naar de voedselketens kijkt blijkt uit analyses dat niemand in de keten veel marge maakt en dat er zelfs producten zijn waar niemand iets verdient.’

‘Precies. Maar als je eerst de arbeider goed betaalt en zorgt dat alles netjes en veilig wordt geproduceerd, dan kom je uiteindelijk toch bij een redelijke prijs uit?‘

‘Ik wil het toch op true price houden. Dat vind ik echt een prachtige methode om inzichten te krijgen.’

‘Waarom betaalt Albert Heijn dit niet zelf uit de grote winstuitkeringen aan aandeelhouders en fikse bonussen voor topmanagers?’

‘Dit is een experiment waarbij we op vele assen willen leren en dit is de manier om met elkaar in de hele waardeketen te zorgen dat ketens duurzamer worden ingericht.’

‘In hoeverre is dat een antwoord op mijn vraag?’

‘Ik denk dat iedereen een verantwoordelijkheid heeft. Wij pakken ook onze verantwoordelijkheid. Dat is wat ik erop kan zeggen, Teun.’

‘Waarom krijgen klanten de keuze voor hun koffie minder te betalen dan hij in feite kost?’

‘We willen onze klanten geen verplichting opleggen. We moeten ze aan de hand meenemen, anders gaan ze elders boodschappen doen.’

We vinden uitbuiting normaal

Uiteindelijk vinden we het kennelijk normaal dat arbeiders aan de andere kant van de wereld worden uitgebuit, zodat wij hun producten goedkoop kunnen kopen. Bedrijven verkopen massaal spullen onder de kostprijs. Ze nemen daar geen verantwoordelijkheid voor, maar besteden de ethiek in deze neoliberale markteconomie uit aan de klanten.

Wanneer ik haar vraag wat de supermarkt gaat doen als veel klanten voor de uitbuitkoffie kiezen, antwoordt de woordvoerder van Albert Heijn: ‘Daar zijn we over aan het nadenken en is onderdeel van het experiment.’ Je zou als bedrijf toch eens zelf morele afwegingen maken.

Afbeelding: Screenshot van de Albert Heijn-website met uitleg over de True Price-campagne

Deze column verscheen eerder in de Volkskrant

Deel dit bericht

Bij Jinek: Hoe gezond is bespoten groente en fruit eigenlijk?

TeunIn de media

Teun van de Keuken bij Jinek over bestrijdingsmiddelen of gif op groente en fruit

Teun zit aan tafel bij Jinek met een lading groente en fruit voor zich uitgestald. Lijkt gezond, maar is het dat wel? Teun kijkt niet erg vrolijk als hij uitlegt dat we gewoon te weinig weten over de (combinaties van) bestrijdingsmiddelen die op onze groente en fruit zitten.

Jazeker, er zijn normen voor de hoeveelheid bestrijdingsmiddel in het eten. Maar, zo vertelt Teun, ‘er is nooit goed onderzocht hoe de verschillende gifsoorten op elkaar inwerken.’ En dat is zorgelijk. Het is mogelijk tientallen soorten gif binnen te krijgen, maar het is niet goed onderzocht wat daarvan de effecten zijn.

Voorzorgsprincipe

Teun pleit ervoor het voorzorgsprincipe te gaan hanteren: ‘We willen die rommel er niet op voordat we zeker weten dat het geen rommel is.’ Heel veel nieuwe stoffen worden op het moment maar toegelaten op de markt, zelfs al weten we nog niet precies goed wat ze doen. Pas wanneer men erachter komt dat een middel onveilig is, wordt het verboden. En dat terwijl landbouwgif potentieel heel schadelijk is. Teun bespreekt verbanden tussen landbouwgif en parkinson of vruchtbaarheidsproblemen.

Het voorzorgsprincipe moet dus gehanteerd worden. ‘Het is niet zo dat we nu kunnen zeggen: hier word je ziek van. Alleen we weten het niet zeker, en er worden wel verbanden gelegd tussen een combinatie van bestrijdingsmiddelen en ziektes.’

Biologisch

Hoe moeten we nu verder? ‘Het lullige is, dat biologische groenten, waar toch echt beduidend minder bestrijdingsmiddelen op zitten, echt een stuk duurder zijn.’ We moeten toe naar een landbouw zonder bestrijdingsmiddelen of alleen met die middelen waarvan we weten dat ze niet schadelijk zijn, vertelt Teun. Dan zal de prijs ook gaan zakken.

Heeft het dan ieder geval nog zin je groente en fruit te wassen? Nee, dat heet eigenlijk ook al weinig zin.

Kijk terug

Kijk de uitzending van Jinek van 16 mei 2023 terug bij Videoland. Ook aan tafel zitten de advocaten Geert-Jan Knoops en Carry Knoops-Hamburger met wie Teun het nog even over PFAS heeft.

Een klein beetje gerecyclede koffiedrab maakt de luchtvaart helaas niet duurzamer

TeunColumns & verhalen

Recycling van koffiedrab door KLM

Er zijn tientallen manieren waarop je de luchtvaart kunt verduurzamen. KLM doet het met koffie. Je staat er niet bij stil, maar al die bakjes pleur die aan boord worden gedronken en al die bekers en oude kannen, vertegenwoordigen een fenomenale milieuwaarde. Voorheen werden die kennelijk zonder pardon weggegooid, maar nu niet meer.

De luchtvaart duurzamer maken

In een tweet waarvan mijn duurzame consumentenhart een sprongetje maakte, meldde KLM dit: ‘We zetten stappen om de milieu-impact tijdens onze Europese vluchten te verminderen door koffiekannen en -pads te recyclen.’ Super, weggooien is zonde! En: ‘Van onze koffiedrab maken we groene energie.’ Geweldig, in het vliegtuig energie opwekken! En dat is nog niet alles: ‘En dat is niet alles! Aan het eind van dit proces houden we ook nog voedzame compost over. Zo werken we aan een duurzamere toekomst voor de luchtvaartindustrie.’

Als consument houd ik ervan als de dingen simpel zijn. De luchtvaart duurzamer maken door te recyclen en van koffiedrab energie en compost te maken. Maar hoeveel duurzamer? Hoeveel energie wordt er bijvoorbeeld opgewekt uit de koffiedrab? Kunnen we de CO2-uitstoot van onze vluchten via dit vernuftige koffiesysteem compenseren?

Woordvoering KLM

Ik mail een paar keer naar KLM, app een woordvoerder en na heel veel dagen krijg ik contact met een dame die mij eerst vraagt wat ik aan het doen ben en of het grappig wordt. Als ik antwoord, zegt ze dat ze sowieso de organisatie in moet, of ik de vragen op de mail wil zetten en dat het niet zeker is of ik binnen 24 uur antwoord krijg. Ook informeert ze voorzichtig, maar wel herhaaldelijk, of ik deze week niet over een ander onderwerp kan schrijven.

Ik mail de vragen, druk op verzenden en realiseer me dat ik het verkeerd heb aangepakt. Ik ben toch consument? Ik wil toch weten wat consumenten voor antwoorden krijgen? Ik bel de klantenlijn en vraag hoeveel groene stroom er met de koffie wordt opgewekt:

‘We hebben dat niet qua informatie in ons systeem.’ De medewerker vindt wel op de website dat de koffiedrab wordt verwerkt voor biobrandstof voor voertuigen.

‘Ook vliegtuigen? ‘

‘Nee, dat is kerosine.’

‘Hoeveel biobrandstof levert zo’n vlucht op?’

‘Dat staat er helaas niet bij.’

Als ik vraag wat deze nieuwe duurzame koffie-aanpak voor de reductie van de CO2-uitstoot betekent, begint ze over herplantingsprojecten van bomen. Dat die effect hebben is omstreden en heeft sowieso niets met koffie te maken.

Koffiedrab maakt de luchtvaart niet duurzamer

Dan toch maar weer de journalistieke route volgen en Milieu Centraal bellen. Expert duurzaam vervoer Mariken Stolk is niet enthousiast: ‘Dat ze de pads recyclen is logisch en niet iets om je voor op de borst te slaan. Energie opwekken uit koffie heeft niet veel zin omdat de energie-inhoud van koffie behoorlijk laag is en de productie van biobrandstof uit koffiedik niet efficiënt is. Maar vooral pak je hiermee de CO2-uitstoot totaal niet aan. Als je de korte Europese vluchten, naar Parijs, Londen, Berlijn en Rome zou vervangen door de trein zou je veel meer impact maken.‘

Een klein beetje duurzame energie van koffiedrab maakt de luchtvaart helaas toch niet duurzamer. Was ik er bijna ingetuind.

Deze column verscheen eerder in de Volkskrant

Deel dit bericht

Bij Jinek: ‘Als kweekvlees werkt, is dat natuurlijk fantastisch’

TeunIn de media

Teun bij Jinek aan tafel om te praten over de vraag - Is kweekvlees de toekomst

In Maastricht opende een eerste fabriek die op grootschalige wijze kweekvlees kan produceren. Reden voor Eva Jinek om Teun aan tafel te vragen om het over kweekvlees te hebben.

Kweekvlees als oplossing

De kweekvleeshamburgers zijn nog niet op de markt, daar zijn ze op het moment nog te duur voor. Teun mag de hamburger van kweekvlees, die al wel op tafel ligt, ook nog niet proeven, dat is nog niet toegestaan. Maar Teun is positief. ‘Als dit werkt, is het natuurlijk fantastisch.’

We moeten uiteindelijk namelijk af van al dat dierenvlees. ‘Wij hebben de meeste dieren per inwoner van de hele wereld, dat is ongelooflijk.’ De afgelopen verkiezingen stonden ook niet voor niets in het teken van het stikstofprobleem.

Mensen willen vlees eten

‘Er moet op een gegeven moment toch een soort transitie komen. Dat kan door allemaal vegetariër te worden, of vegan. Maar er zijn nu eenmaal heel veel mensen die toch vlees willen eten. Maar het probleem is dat wij gewoon veel te weinig aarde hebben om al die dieren rond te laten lopen en te laten eten. Je kan een dier natuurlijk acht kilo voer geven, maar dan is het veel efficiënter om die acht kilo voer zélf op te eten, dus door groente te eten. Maar met dit soort dingen kan je toch vlees eten.’

Teun stelt dat het huidige model van de vleesindustrie niet is vol te houden en dat de boeren dus wel moeten veranderen.

Kweekvlees is nog te duur en te klimaatonvriendelijk

Teun ziet nog wel wat beren op de weg. Het kweekvlees is nu nog ongelooflijk duur, de productie zal eerst nog flink opgeschaald moeten worden om een betaalbaar product te krijgen.

En niet onbelangrijk: het vergt nu nog ontzettend veel energie om kweekvlees te produceren, dus het is nog niet zo klimaatvriendelijk.

Kijk terug

De uitzending van dinsdag 9 mei 2023 is hier terug te zien op Videoland. Teun van de Keuken zit samen aan tafel met Maarten Bosch van Mosa Meat die vertelt over de hamburgers van kweekvlees die het bedrijf produceert.

Deel dit bericht

Overgewicht je eigen schuld? Dat is veel te simpel gesteld

TeunColumns & verhalen

Overgewicht je eigen schuld? Dat is veel te simpel gesteld. Een opengesperde hand steekt uit de mond van een man

Als het om maatschappelijke problemen gaat, wordt vaak naar de consumenten gewezen. Niet de bedrijven die de rotzooi maken of de overheden die regels kunnen maken en belasting kunnen heffen, maar de consument is verantwoordelijk. Als hij de omstreden waar niet zou kopen, dan zou de misstand niet bestaan. Simpel gedacht en een groot succes voor de marketeers van het bedrijfsleven.

Overgewicht is de gevaarlijkste ziekte

Deze gedachte speelt het nadrukkelijkst als het om overgewicht gaat. In de wereld lijden inmiddels 2,6 miljard mensen aan overgewicht of obesitas. Daarmee is het de gevaarlijkste, meest verspreide ziekte ter wereld. In Nederland heeft de helft van de bevolking overgewicht, onder laagopgeleiden zelfs 6 op de 10. Zouden dit allemaal luie, slappe mensen zijn zonder wilskracht? Zou het allemaal aan hen zelf liggen?

Normaal gesproken hebben we mededogen met mensen die aan een ziekte lijden, maar bij overgewicht is dat zelden zo. Ze doen het immers zelf hè, dat eten? Ze zouden zich toch ook kunnen inhouden of gezondere keuzes kunnen maken? Elk pondje gaat door het mondje en eigen schuld dikke bult.

Afschuw van dikke mensen

Jort Kelder geeft in een column blijk van zijn afschuw van dikke mensen. Waarom zou hij als dunne sportieve man die gezond eet via de zorgverzekering moeten meebetalen aan de medische kosten van mensen met overgewicht? ‘Grijpt u straks bij de groentejuwelier naar de broccoli of staat u na een lange kantoordag te zweten in de sportschool, gelieve dan even stil te staan bij die andere helft van Nederland die zojuist met een blikje bier, een zak chips en een mentholsigaret is neergeploft op de sofa. Wel solidair blijven hè?’

Complex

De situatie is iets complexer dan Kelder doet voorkomen. Mac van Dinther noemde in deze krant in zijn uitstekende serie ’De 10 geboden over goed eten’ van een paar jaar geleden al een paar oorzaken van overgewicht die buiten het individu liggen: zo zou 50 tot 80 procent van ons lichaamsgewicht genetisch bepaald zijn. Waar sommige mensen uren niet aan voedsel denken, hebben anderen constant honger. Daar kan geen wilskracht tegenop.

Met het overaanbod van ongezond voedsel op straat en de supermarkt (85 procent van het aanbod is ongezond) is het moeilijk de verleiding permanent te weerstaan.

En dan is er de prijs. Mensen die bij het boodschappen doen elke euro moeten omdraaien, kunnen zich helemaal geen groentejuwelier permitteren. Die moeten goedkoop voedsel kopen, dat vaak bestaat uit suiker, vet, wit meel en ultra bewerkte dikmakers. Niet voor niets komt overgewicht veel meer voor bij mensen met weinig geld dan bij de Jort Kelders van deze wereld. Dan is het extra lullig als je als gezonde rijke geen solidariteit kan opbrengen.

Ook de kracht van marketing is enorm. Bedrijven geven 1,6 miljard euro – 100 euro per inwoner – per jaar uit aan voedselreclame, terwijl de overheid maar 25 euro te besteden heeft om een gezonde leefstijl te bevorderen. Ruim driekwart van die reclames is voor ongezond voer. Laten we daar wat aan doen.

Laten we mensen met overgewicht niet nog verder de put in praten

Laten we zorgen dat buurten gezonder worden en niet elk failliet schoenmakertje wordt vervangen door een fastfoodzaak. Laten we het aanbod in supermarkten gezonder maken en de (kinder-)marketing een halt toeroepen. Laat de overheid zorg dragen voor de gezondheid van haar burgers. En laten we mensen met overgewicht niet nog verder de put inpraten.

Deze column verscheen eerder in de Volkskrant

Deel dit bericht

Bij Jinek: De stakers bij de distributiecentra van Albert Heijn hebben groot gelijk

TeunIn de media

Teun van de Keuken bij Jinek over de stakingen bij de distributiecentra van Albert Heijn

De schappen bij de Albert Heijn raken steeds leger door de stakingen in de distributiecentra. De stakers eisen meer salaris en Teun geeft ze groot gelijk.

Recordwinsten Albert Heijn

Albert Heijn maakt namelijk recordwinsten, de topbestuurders verdienen er enorm veel geld en de aandeelhouders blijven cashen. Maar de werknemers delen niet mee in de winst.

Terwijl, ook voor commerciële bedrijven bestaat er een zekere moraal, zegt Teun. Hij snapt dan ook werkelijk niet waarom die topmensen niet willen dat de mensen die voor hen werken tevreden zijn. Niet iedereen hoeft miljonair te worden, maar een goed bestaan zou je je werknemers toch moeten wensen.

Schoonmaker

Eva Jinek vraagt Teun of hij zijn schoonmaker nu ook 10% meer salaris betaalt om de inflatie te corrigeren. Teun blijkt zijn schoonmaker al veel meer te betalen dan hij zou hoeven doen, maar had over een inflatiecorrectie nog niet nagedacht. Teun vindt het een goed punt van Jinek.

Kijk terug

De uitzending van dinsdag 2 mei 2023 is hier terug te zien op Videoland. Teun van de Keuken spreekt in de uitzending samen met Shefania Sewbaks van vakbond FNV en stakende werknemer Berkan Kartal over de stakingen bij de distributiecentra van Albert Heijn.

En lees hier de column van Teun in de Volkskrant over de inflatie die bedrijven zelf verder aanjakkeren.

Bedrijven naaien klanten en personeel

TeunColumns & verhalen

Een portemonnee met een lijmklem eromheen, door inflatie is het lastiger je boodschappen te betalen

‘We worden weer genaaid, we worden weer genaaid, we worden weer genahaaid!’ Er is geen voetballied, als we deze uitbarsting van emotie na een vermeende scheidsrechterlijke dwaling een lied mogen noemen, waar ik zoveel van houd. De zelfverklaarde slachtoffers geven uiting aan hun woede, maar zwelgen ook in het onrecht dat natuurlijk wéér hen treft. Ze hadden niks anders verwacht. Iedereen is tegen ze.

Het is naaien of genaaid worden

Die supporters hebben een thema te pakken dat het voetbal ontstijgt. In een neoliberale samenleving waarin multinationals ruim baan krijgen en toeslagenouders, Tata-omwoners en Groningse aardbevingsslachtoffers het maar zelf moeten uitzoeken, is het vaak naaien of genaaid worden.

Bij het voetbal ga ik er wellicht naïef van uit dat het naaien enigszins gelijkelijk over de clubs is verdeeld, maar in de economie is dit geenszins het geval. Het zijn altijd dezelfde mensen die worden gepakt, die wéér worden genaaid. De mensen die het toch al moeilijk hadden.

Waarom zijn sommige spullen zo goedkoop?

Vaak vragen mensen zich af waarom artikelen duur zijn. Dat is ook interessant, maar ik heb me de afgelopen jaren toch vooral beziggehouden met de omgekeerde vraag: hoe kunnen sommige spullen zo spotgoedkoop zijn?

Hoe kan een dier gefokt, gevoerd en geslacht worden en voor een grijpstuiver in onze schappen liggen? Hoe kan cacao aan de andere kant van de wereld worden verbouwd, getransporteerd, tot chocolade en reep worden verwerkt, verpakt, gedistribueerd en voor zo weinig geld in winkels worden verkocht waar ook personeel werkt? Of denk aan de hele lange keten van het verbouwen van katoen tot het aannaaien van pailletjes in de kledingindustrie, die zich vaak over meerdere werelddelen uitstrekt. Hoe kunnen kleren soms zo goedkoop zijn?

Het antwoord is simpel. Iemand of iets wordt genaaid. Boeren en arbeiders worden uitgebuit en in het productieproces wordt nauwelijks rekening gehouden met het milieu of de arbeidsomstandigheden. Werknemers werken met gevaarlijke kapmessen, zwoegen de hele dag in de brandende zon of staan onbeschermd met blote handen in verfbakken om onze kleren te kleuren. De troep loopt zo het (open) riool in. Van supermarkten is bekend dat ze in hun prijzenoorlogen hun leveranciers de duimschroeven aandraaien. Boeren verkopen hun waar soms zelfs onder de kostprijs. Ze worden weer genaaid.

Bedrijven jakkeren de inflatie aan

Inmiddels weet ik dat de vraag waarom spullen zo duur zijn minstens zo interessant is. Zeker omdat door de inflatie veel mensen moeite hebben hun boodschappen te betalen. Inmiddels zijn er sterke aanwijzingen dat die inflatie nog verder wordt aangejakkerd door de bedrijven zelf. Hun winsten stijgen meer dan hun omzet, omdat ze (zo stelt bijvoorbeeld FNV in een rapport vast) misbruik maken van de inflatie om hun prijzen nóg iets meer te verhogen. De mensen hebben het toch niet in de gaten. Ze kunnen genaaid worden zonder dat ze het doorhebben.

Waar gaat dat geld heen? Naar de werknemers om ze eerlijk te laten delen in de groeiende winsten en ze te helpen hun boodschappen te kunnen betalen? Naar verduurzaming? Naar verbetering van de arbeidsomstandigheden in lagelonenlanden? Niks van dat alles. Naar de topmanagers en de aandeelhouders. Die worden rijker terwijl werknemers en de klanten weer worden genaaid. FNV pikt het niet meer en heeft verschillende distributiecentra van Ahold platgelegd. Ze eisen 10 procent loonsverhoging voor het personeel. Langzamerhand raken de Albert Heijn-schappen leeg. Heel goed. Naai terug, actie!

Teun bij Jinek

Teun was in mei ook te gast bij Jinek. In de uitzending sprak hij uitgebreid over de stakingen bij de distributiecentra van Albert Heijn.

Deze column verscheen eerder in de Volkskrant

Deel dit bericht

Er was nooit een betere tijd om man te zijn

TeunColumns & verhalen

Een gespierde man verkleed in een rood superheldenpak temidden van neervallende bankbiljetten

Lieve jongens, beste mannen,

In deze krant las ik dat jullie het moeilijk hebben. Jarenlang, misschien wel gedurende de hele geschiedenis van de mensheid, was het heel gemakkelijk om man te zijn. Tot een jaar of tien geleden. Toen begon de lading te schuiven. Zal je altijd zien! Wat een lullige timing. Begin je net je babyvet kwijt te raken, sta je klaar het mannetje te spelen en de lakens uit te delen, blijkt het spel opeens veranderd.

Stoer doen? Misschien kwamen jullie vaders er nog mee weg (hoewel die hoogstwaarschijnlijk ook al sulletjes waren die met een schort om de afwas deden), maar voor jullie is het speelkwartier over voor het goed en wel is begonnen.

Übermacho en griezel Andrew Tate

Haro Kraak en Loes Reijmer spraken in een fijn stuk met jongens in Brabant die zich aangetrokken voelen door übermacho en griezel Andrew Tate. Een man met heel veel dure horloges en sportauto’s, die vrouwen als minderwaardige schepsels behandelt. Alles uit naam van de mannelijkheid. En, o ja, hij wordt ook verdacht van vrouwenhandel en verkrachting.

De jongens vinden Tate motiverend omdat hij ze aanspoort iets van het leven te maken door te sporten, niet op de bank te hangen, veel geld te verdienen en niet te veel aandacht aan school te besteden. Ook komt hij op voor traditionele rollenpatronen. Zo zegt een van de jongens: ‘ik vind dat een man man moet zijn. Wie gaat er anders straks de huizen bouwen? Je hebt mannen gewoon nodig in de maatschappij. Wie heeft de telefoon uitgevonden? Wie heeft de stoel uitgevonden? Dat zijn allemaal mannen.’

Ook seksueel staat de vrouw onder de man: ‘ik denk dat de meeste mannen vrouwen als een object zien. Iets wat ze voor even kunnen gebruiken. Mannen hebben een hogere status, ze zijn dominanter en hebben meer geld.’ Een vrouw moet daarom ook een lagere bodycount (minder sekspartners) hebben gehad dan haar man. Als man moet je ‘met pijn om kunnen gaan, niet janken, en iets van je leven maken’.

Collega Elma Drayer heeft het stuk ook gelezen en is het met jullie eens. Het lijkt haar helemaal niet leuk om nu man te zijn. Je krijgt voortdurend ingepeperd dat je fout bent. Mij is dat nooit zo opgevallen, maar als zowel Elma als de Brabantse jongens het zeggen, dan zal er wel iets aan de hand zijn.

Ik had gewild dat ik in deze tijd puber was

Maar jongens, zou het ook niet fijn kunnen zijn als de dingen veranderen? Dat oude manbeeld dat Tate wanhopig overeind wil houden was voor de meesten van ons toch ook niet prettig? Al die verwachtingen: dat eeuwige stoer doen terwijl je onzeker bent, dat niet janken, dat dominant zijn terwijl je je niet zo voelt. Die stomme auto’s en horloges, dat domme inhoudsloze bezit? Who fucking cares?

Ik had gewild dat ik in deze tijd puber was. Dat ik meer van mijn onzekerheid had kunnen laten zien en dat ik niet altijd het initiatief hoefde te nemen om een meisje te versieren. Dat was hartstikke eng.

Trouwens jongens, het is veel gezelliger om een beetje gelijkwaardig te zijn in een relatie. Dat zorgt voor leukere seks, betere gesprekken en meer lol. Ik weet zeker dat heel veel jongens in Brabant en elders dolblij zijn dat een man geen man meer hoeft te zijn.

Deze column verscheen eerder in de Volkskrant

Deel dit bericht

Ik geloof niet dat we nog te redden zijn, maar ik doe toch mijn best

TeunColumns & verhalen

Vijf voor twaalf - Een klok met in het midden de aarde heeft als grote wijzer een brandende lucifer die de kleine wijzer nadert, die ook een lucifer is

Heeft het nog zin om je druk te maken? Hoe blijf je vechten tegen de bierkaai, terwijl inmiddels wel duidelijk is hoe een enorm die bierkaai is? Zijn we niet te laat? Als je ziet hoe we in korte tijd de hele aarde verkloten, dan is het moeilijk de moed erin te houden. Het liefst zou ik mijn stoel in een hoek van de kamer willen schuiven, een biertje opentrekken en heel hard schreeuwen: ‘We are all gonna die!’ Ook los van de nakende zondvloed is dat een zekerheidje.

Of je optimistisch of pessimistisch bent is een karakterkwestie

Ik ben dus helemaal niet optimistisch. Nooit geweest ook. Of je optimistisch of pessimistisch bent, heeft denk ik weinig te maken met de realiteit buiten jezelf. Het is een karakterkwestie. Kijk je zonnig naar het leven en de toekomst of zie je de bui al hangen? Soms hoor je iemand zeggen dat het je taak is (als politicus, als ouder, als mens) om optimistisch te zijn: ‘Anders geef je het meteen op.’

Dat is een denkfout. De optimist gaat ervan uit dat het toch wel goed komt en kan achteroverleunen. Maar de pessimist die uit het goede hout is gesneden, gaat uit van het falen, de mislukking, de totale ondergang, maar legt zich daar niet bij neer. Die zal alles doen wat in zijn macht ligt om zijn eigen ongelijk te bewijzen. Bijna tegen beter weten in. Zo modderen we voort. We proberen op een minder belastende manier te leven, we spreken ons uit, we voeren actie en stemmen op de goede partijen (ik lees deze laatste zin terug en bedenk me dat we die eigenlijk op steigerhout moeten schilderen met daarvoor de woorden ‘In dit huis:’).

We hebben die hele schepping/evolutie naar onze hand gezet

Terug naar de ellende. Wat zijn wij mensen toch ongelooflijk arrogant. We hebben die hele schepping/evolutie naar onze hand gezet. Alles wat erin zit, persen we eruit. We maken kippen die bijna elke dag een ei leggen, koeien die alleen nog uit permanent volle melkuiers bestaan en zeugen met meer tepels die om de haverklap zwanger zijn.

Intussen laten we ook de aarde zo snel opwarmen dat mijn fatalistischer vrienden al zeggen dat elke inspanning nu tevergeefs is. De verschrikkelijke zeespiegelstijging is niet meer te stuiten. Ook de delfstoffen die we nodig hebben om onze verwoestende, maar heerlijke levensstijl intact te houden, raken op.

Hoever kunnen we onze planeet nog uitwringen?

Wat is de oplossing die de mensen met geld en invloed voor ogen hebben? Op andere plekken zoeken en die ook kapotmaken. Elon Musk, die ooit een milieuridder leek met zijn elektrische auto’s, stuurde een energieverslindende raket de ruimte in, net als een paar andere gefrustreerde miljardairs. Moeten we een lege planeet gaan koloniseren om daar ons verwoestende trucje te herhalen?

Ook hier op aarde hebben ze nog plekjes op het oog om leeg te roven. De diepzee, die van niemand is en dus van iedereen, is favoriet. Diep op de oceaanbodem mijnbouw plegen om waardevolle metalen naar boven te halen. Dat levert natuurlijk enorme vervuiling op en veroorzaakt onherstelbare schade aan de natuur (eeuwenoude koralen en vissen die soms honderden jaren oud kunnen worden).

Hoever kunnen we onze planeet nog uitwringen? Genoeg is genoeg. Laat Nederland zich aansluiten bij de landen die vinden dat de diepzee met rust gelaten moet worden. Geef deze ouwe pessimist eens ongelijk.

Deze column verscheen eerder in de Volkskrant

Deel dit bericht