In een groen hesje naar de supermarkt tegen de btw-verhoging

TeunColumns & verhalen

groente fruit stilleven

Dat was goed nieuws van het kabinet: we gaan er volgend jaar vrijwel allemaal op vooruit! Gele hesjes uit en feestvieren, zou je zeggen. In deze krant las ik hoe Rutte en trawanten dat hebben gefikst: ‘Over de hele linie hanteert het kabinet het principe van ‘vergroening’ van het belastingstelsel: de gebruiker betaalt. Consumptie wordt duurder, het inkomen wordt minder belast.’ Vergroening klinkt goed en het principe dat de vervuiler betaalt, klinkt zo mogelijk nog beter.

Verhoging btw op groente en fruit

Alleen die vermaledijde verhoging van de btw op groente en fruit, die deugt natuurlijk van geen kant. Groente- en fruiteters zijn namelijk geen vervuilers die moeten worden afgeremd, maar mensen die reuzegoed bezig zijn. Het is beter voor de volksgezondheid en de planeet om groente en fruit te eten dan vlees of zoete fabrieksrommel. Deze modelconsumenten zouden dus moeten worden gestimuleerd, niet bestraft.

Dat er nu een boete komt op gezond voedsel is helemaal gek als je weet dat dit kabinet ons gezonder wil krijgen. Daar heeft het een heus Preventieakkoord over geschreven. Naast roken en drinken, wil het kabinet ook obesitas aanpakken. We moeten meer bewegen en gezonder eten. Ernstig overgewicht leidt vaak tot ziektes zoals diabetes en hart- en vaatklachten. Als je obesitas aanpakt en zelfs weet te voorkomen, kun je een hoop andere ellende vermijden en misschien zelfs de zorgkosten indammen.

Obesogene samenleving

Het is alleen jammer dat de aanpak van ernstig overgewicht niet ver genoeg gaat. Zo wordt de invloed van bedrijven die op elke straathoek hun dikmakende rotzooi aanprijzen niet aangepakt. Het is heel moeilijk om je als eenling teweer te stellen tegen de obesogene samenleving. Dat fabrikanten en zogenaamde liberalen nu beginnen te sputteren over de vrije keuze van het individu en het gevaar van betutteling, moeten we maar voor lief nemen. Dat maakt bij een door bedrijven aangewakkerde epidemie weinig indruk.

Maar nu nog even over die onbegrijpelijke btw-verhoging op groente en fruit. Zouden we niet elk middel moeten aangrijpen om mensen meer van dit gezonde voedsel te laten eten? Elk pleidooi van het kabinet voor een gezondere manier van leven wordt zo toch ongeloofwaardig?

Maar Brussel!

Volgens bewindslieden ligt het allemaal aan Europa. Heus. Met de oudste truc uit het Haagse politieke handboek – heel hard roepen dat iets niet mag van Brussel – proberen ze nu hun gezicht te redden. Dit argument is de afgelopen decennia tientallen zo niet honderden keren door Nederlandse politici gebruikt om impopulaire maatregelen te nemen zonder er verantwoordelijkheid voor te willen dragen. In het gros van de gevallen bleek het niet waar.

Ook in dit geval zal de werkelijkheid genuanceerder zijn dan een simpel njet van Brussel. Het argument van staatssecretaris Snel dat een dergelijke uitzondering lastig af te bakenen is, omdat groente en fruit deel uitmaken van veel samengestelde producten, klinkt plausibeler. Maar ook daar is een mouw aan te passen: onbewerkte groente en fruit in het laagste btw-tarief, bewerkte waar in een hoger tarief.

De verhoging van de btw op groente en fruit is zo stupide, zo oneerlijk en heeft zulke kwalijke gevolgen, dat ik overweeg voortaan in een groen hesje boodschappen te doen.

Deze column verscheen eerder in de Volkskrant.

Deel dit verhaal