GeenStijl noemt het ov steevast Onrendabelen Vervoer. Alleen kneuzen die zich geen autootje kunnen permitteren stappen toch vrijwillig in de trein? Zo’n rijdende buis van staal en glas die vaak vertraagd is en je zeker niet van deur tot deur vervoert?

Goed openbaar vervoer

De toetsenbordridders van de website uiten zich een tikkeltje denigrerend ironisch, maar zonder dat ze het misschien helemaal zo bedoelen, hebben ze wel een belangrijk punt (voor de lezers die direct in de kramp schieten: mensen als onrendabel afschilderen geeft natuurlijk geen pas. Lees nu maar weer verder): het is reuze belangrijk dat een land niet alleen voor milieubewuste medemensen, sneue rijbewijslozen zoals ik en werkende reizigers voor goed openbaar vervoer zorgt, maar ook voor mensen met weinig geld.

Net als iedereen hebben zij er recht op om zich door het land te verplaatsen om een familielid te bezoeken, naar een tentoonstelling te gaan of om verder van huis te solliciteren en te werken. Zonder goed openbaar vervoer wordt de kloof tussen arm en rijk alleen maar groter.

Openbaar Vervoer wordt Onbetaalbaar Vervoer

Helaas wordt het openbaar vervoer langzamerhand Onbetaalbaar Vervoer. Waarom? Omdat de NS de treinkaartjes duurder maakt. Waarom? Omdat ze verlies lijden. Waarom is dat erg? Omdat de NS een bedrijf is dat winst moet maken. Is de NS dan beursgenoteerd? Hijgt een grote groep aandeelhouders de NV in de nek als de cijfertjes tegenvallen? Dat valt wel mee.

De NS heeft één aandeelhouder en dat is de staat. De staat die het fileprobleem moet oplossen, moet zorgen voor ons milieu en die iedereen gelijke kansen moet geven om zich door het land te bewegen. Die staat doet al die dingen niet. Overal in Nederland worden buslijnen opgeheven, haltes geschrapt en vallen treinen uit. Mensen worden de auto ingejaagd, met alle file- en milieugevolgen van dien.

Hoe reageert de NS op deze geslonken populariteit? Die gooit de prijzen omhoog, met als gevolg dat nog meer mensen de trein links laten liggen, waardoor de NS nog meer verlies zal gaan lijden. Artikelen die slecht verkopen, maak je doorgaans niet populairder door ze duurder te maken.

De overheid als enige NS-aandeelhouder

Dit marktwerkingetje spelen, met de overheid als enige aandeelhouder en nauwelijks concurrenten op het spoor, is raar. En het wordt nog gekker. Omdat de NS in coronatijd te weinig treinen heeft laten rijden, heeft het van zijn enige aandeelhouder een boete gekregen van 1,5 miljoen euro, die op een of andere manier terug moest worden gegeven aan de reizigers.

Er werd een prijsvraag uitgeschreven waaraan (maar) zesduizend mensen meededen. Het winnende plan is bekend: er wordt een app gemaakt die zorgt voor ‘meer sociale interactie en verbinding van reizigers’. Wat een kolder. De rechtste partijen in het parlement spraken schande van deze ‘datingapp’, terwijl GroenLinks-PVDA daar weer kwaad over was, want ‘de reizigers wilden het zelf.’

Stop die hele schijnmarktwerking

Het linkse kompas hapert hier helaas. De doorsnee reizigers kan zo’n app gestolen worden. Die willen gewoon goed ov. Juist links, groen trouwens ook, moet dat begrijpen. Zet je daar voor in en stop die hele schijnmarktwerking, waarbij de enige aandeelhouder boetes oplegt aan een vervoerbedrijf waarvan de directie astronomische bedragen verdient. Waarom moet openbaar vervoer rendabel zijn? Maak het aantrekkelijk en goed, zodat iedereen ermee wil reizen. Zoals iemand laatst schreef: een fietspad hoeft toch ook niet rendabel te zijn?

Deze column verscheen eerder in de Volkskrant

Afbeelding: Jiří Rotrekl via Pixabay