Afgelopen week was er enige ophef omdat topmodel Doutzen Kroes op Instagram sluikreclame had gemaakt voor het ‘beetje gekke maar wel lekkere’ drankje Rivella. Als hashtag had mevrouw Kroes #natureliswelzolekker gebruikt, en laat dat nu exact de slogan van Rivella zijn! Ze plaatste een gesponsord bericht, maar maakte dat nergens duidelijk. Foute boel. De Reclame Code Commissie tikte haar op de vingers, maar gaf haar geen straf, want: ‘Wij kunnen geen sancties opleggen omdat we een stichting zijn die betaald wordt vanuit de branche.’ Onder het motto: als de logica ontbreekt, dan máák je maar logica.

Een andere hashtag bij het bericht van Kroes liep minder in de gaten, terwijl die minstens zo interessant is: #1fles=1m2. Dat lijkt een gecodeerd bericht, maar is het niet. Doutzen Kroes refereert aan een oude campagne van Rivella, waarbij de frisdrankfabrikant beloofde voor elke verkochte fles een vierkante meter strand op te ruimen. Die campagne is officieel al een poosje opgedoekt, maar niemand van de frisdrankdirectie heeft de moeite genomen het fotogenieke boegbeeld hiervan op de hoogte te stellen. Of zou deze fout net zo per ongeluk expres zijn als de rest van haar post?

Hoe zat dat met die 1 fles voor 1 m2? Rende er elke keer dat er een fles werd verkocht een Rivella-medewerker met een harkje het strand op om een stukje zand schoon te vegen? Nee hoor. Rivella was vorig jaar een van de sponsors van de Boskalis Cleanup Tour. Op initiatief van Stichting De Noordzee en gesponsord door een keur aan grote en kleinere sponsors trekken jaarlijks duizenden vrijwilligers over de Nederlandse stranden om rotzooi op te ruimen. Een mooi initiatief. Vorig jaar doneerde Rivella ook aan deze strandkuis. Niet zoveel als enkele andere sponsors, maar toch wel enkele tienduizenden euro’s. Op zich sympathiek. Minder sympathiek is dat Rivella vervolgens met de Cleanup aan de haal ging. Zelden probeerde iemand zo opzichtig voor een paar dubbeltjes op de eerste rang te zitten: met de 1 fles = 1 m2-campagne, puur gebaseerd op de sponsoring van de Cleanup Tour dus, klopte het bedrijf zich niet alleen op de borst als grote bestrijder van vuile stranden, het probeerde er ook nog een commercieel slaatje uit te slaan: koop meer van onze flesjes, dan wordt het strand schoner. Een gotspe van jewelste.

In het jaarverslag van Stichting De Noordzee staat dat de ‘aanpak bij de bron het meest effectief is’. En wat is die bron? ‘Maar liefst 93 procent van het afval bestaat uit plastic. Zeezoogdieren, vogels en vissen zien dit afval aan voor voedsel, waardoor het in hun maag terechtkomt.’ Van alle rommel die bij de Cleanup wordt gevonden, staan de plastic doppen op plaats vijf van ‘meest dodelijke afvalitems’.

Als ik Rivella was, zou ik mij achter de oren krabben. Wie verkoopt er veel doppen en ander plastic? De drankenindustrie natuurlijk. Dezelfde drankenindustrie die zich al jaren – ook Vrumona, het moederbedrijf van Rivella, doet daaraan mee – verzet tegen een statiegeldregeling voor kleine plastic flesjes. Hoe begaan is zo’n bedrijf dan met schone stranden? Deze greenwashing is wel heel doorzichtig. Als je schone stranden wilt, kun je de flesjes Rivella beter laten staan.

Deze column verscheen eerder in de Volkskrant.