Regelmatig stuurt u mij fotootjes van de idiote verpakkingen van Fair Trade Original, de ongekroonde hollefrasenkoning van het supermarktschap: een pakje korma-kruidenpasta ‘met de smaak van daar’, teriyaki die ‘extra yammie’ is, kokosmelk ‘ met tropische twist’ en rijst ‘met koninklijke smaak’. De Thaise groene curry bevat ‘groener gras’ en op het koffiepak staat ‘zo zacht kan koffie zijn’. Welk gras heeft de copywriter gerookt en wat zat er in zijn koffie? Nuchter kunnen deze teksten niet zijn gefabriceerd. In welke staat verkeerden de opdrachtgevers toen ze hun fiat aan deze kolder gaven?
Op alle verpakkingen staat ‘De lekkerste manier om iets goeds te doen.’ Klopt dat wel? Neem de hagelslag. Op het pak staan juichkreten: ‘Hoera! Hagelslag. Nieuw. Eerlijker.’ Eerlijker? Was de hagelslag eerst niet zo eerlijk dan? De eigen website zegt: ‘Het fair-beteren (sic) van het hagelslagrecept heeft ervoor gezorgd dat het aandeel eerlijke ingrediënten flink is gestegen. Voor onze Hagelslag Puur bijvoorbeeld van 34% naar 97%.’ Huh? Bestond de zogenaamde fairtradehagelslag jarenlang voor bijna tweederde uit oneerlijke ingrediënten? Noem dat maar fair. Hoe kan dit?
De naam Fair Trade Original doet vermoeden dat we met een keurmerk van doen hebben. Dat is niet zo. De certificeerder heet Fairtrade International en Fair Trade Original is een merknaam die daar per ongeluk expres heel erg op lijkt. Verwarrend? Zeker. Wil Fair Trade Original die verwarring graag voorkomen? Mwah. Neem alleen al hun website. Het adres is fairtrade.nl. Een naam die bedacht lijkt te zijn om argeloze belangstellenden voor eerlijke handel naar binnen te lokken.
En dan die hagelslag. De keurmerkorganisatie Fairtrade International eist dat je altijd voor fairtrade-ingrediënten kiest als die voorhanden zijn. Zo moet je voor fairtradehageslag fairtraderietsuiker gebruiken. Fair Trade Original heeft dit jarenlang niet gedaan. Het koos voor – ongecertificeerde – bietsuiker. Het gevolg: de hagelslag van Fair Trade Original kreeg geen keurmerk van Fairtrade International. Het spul was dus niet fair. Toch zullen weinig klanten het in de gaten hebben gehad: er stond toch Fair Trade Original op?
Een paar weken gelden maakte Keuringsdienst van Waarde een uitzending over fairtradehazelnootpasta. (Bekijk het fragment onderaan deze pagina.) Wat bleek? In geen enkele pasta zitten fairtradehazelnoten. Die bestaan niet. Op de door keurmerkorganisatie Fairtrade International ontwikkelde lijst van fairtrade- landen, waar de arbeidsomstandigheden slecht zijn en waar speciale programma’s voor eerlijke handel zijn ontwikkeld, komen de hazelnootlanden niet voor. Ook Turkije niet, waar verreweg de meeste hazelnoten vandaan komen. Vreemd, want het is bekend dat daar bij de notenpluk gebruik wordt gemaakt van kinderarbeid. Koerden uit het oosten en vluchtelingen uit Syrië trekken met tentjes van oogst naar oogst om onder erbarmelijke omstandigheden noten te plukken. Niet erg fair, maar toch komen die noten ook in de potjes van Fair Trade Original terecht.
Als bedrijf dat eerlijker dan eerlijk wil overkomen, zou je zulke spullen niet moeten willen verkopen. Waarom doen ze dat dan toch? Omdat, aldus de woordvoerder die ik sprak, ‘we graag producten maken die consumenten graag eten, en hazelnootpasta is een favoriet ontbijtproduct.’
Ik zei het al, Fair Trade Original is een bedrijf. Misschien wel het meest misleidende bedrijf van Nederland. Laat de NVWA daar eens naar kijken.
Deze column verscheen eerder in de Volkskrant.
Deel dit verhaal