De overtreffende trap van vliegschaamte is frequent-flyerschaamte. Dan schaam je je er niet simpelweg voor dat je vliegt, maar dat je heel veel vliegt. Je frequent-flyerpas bewijst het.

Een vriend van mij vertelde mij laatst over de gêne die hij voelde toen KLM zijn frequent-flyerstatus opwaardeerde naar ‘Silver’. Hij had zo veel met onze deels nationale, deels Franse trots gevlogen (voor zijn werk, maar toch) dat hij meer privileges kreeg.

Een tikkeltje beschamend

Hartstikke lekker natuurlijk, mijn vriend weigerde de nieuwe voordeeltjes heus niet, maar ook een tikkeltje beschamend. Vond hij. Zoiets drukt je met je neus op de feiten: jij met je mooie praatjes – en geloof mij, ook deze vriend heeft mooie praatjes – vliegt echt heel erg veel!

Ik denk niet dat dit confronterende effect is wat KLM en haar concurrenten met hun loyaliteitsprogramma’s beogen. Ze willen het vliegen er niet mee ontmoedigen, maar stimuleren: hoe meer je met hen vliegt en niet met de concurrent, hoe meer voordelen je krijgt: je mag meer bagage meenemen, sneller inchecken en hebt grotere kans op een upgrade naar de businessclass.

Vliegen als beloning voor vliegen

Voor elke keer dat je vliegt, krijg je punten. Als je genoeg punten hebt gespaard, krijg je een hogere frequent-flyerstatus én kun je op een gegeven moment een gratis of goedkoop vliegreisje maken. Vliegen als beloning voor vliegen. In het licht van de maatschappelijke discussie over de opwarming van de aarde en het zuinig omspringen met fossiele brandstoffen, komt dat allemaal een tikkeltje ouderwets en onverantwoord over.

Vreemd ook, omdat KLM nu juist graag als supergroene luchtvaartmaatschappij te boek wil staan. Dat klinkt inderdaad als een paradox, maar het bedrijf zal het relatief bedoelen: binnen de supervervuilende vliegindustrie willen zij het schoonst zijn.

‘Geniet, maar vlieg met mate’

Begin deze zomer lanceerde KLM de campagne ‘Fly responsibly’. De boodschap: ieder mens moet weleens vliegen, maar doe het dan verantwoord: compenseer je CO2-uitstoot, neem de trein als het kan en vergader online als je elkaar niet per se hoeft te ontmoeten. Of zoals KLM-topman Pieter Elbers in een interview met Trouw zegt, analoog aan de alcoholslogan: ‘Geniet, maar vlieg met mate.’ Bijzondere aanbevelingen van een luchtvaartmaatschappij.

De vraag is wat zo’n campagne waard is. Zo onderhoudt KLM als enige luchtvaartmaatschappij een lijndienstverbinding met Brussel, met soms wel vier à vijf vluchten per dag. Vanaf Brussel werden vorig jaar 3.449 vluchten van en naar Amsterdam uitgevoerd. Ruim 277 duizend mensen namen het vliegtuig voor dit kippeneindje. Dat kan dus prima met de trein. Fly zelf responsibly, KLM.

Accijns op kerosine

Anne Wijers van Greenpeace is, dat verbaast niemand, ook niet enthousiast. In deze krant schrijft ze dat KLM lobbyt tegen accijns op kerosine, elk jaar meer CO2-uitstoot en een groot voorstander is van verdere groei van Schiphol. En KLM ‘vraagt ons bewust te vliegen, maar biedt goedkopere tickets bij een extra overstap en daardoor langere vlucht’. Dit riekt naar greenwashing.

Stop mensen te belonen voor veel vliegen, voeg ik daaraan toe. Het wordt tijd voor de non-frequent flyerpas: wie kan aantonen heel weinig te vliegen, maakt kans op een snelle incheck, een upgrade en misschien zelfs een reisje. Met de trein natuurlijk.

Afbeelding: Norbert via Pixabay

Deze column verscheen eerder in de Volkskrant.