Mijn favoriete holle frasen zijn de gezondheidsclaims op supplementen. Dat zijn teksten op potjes en pakjes bij de drogist die suggereren dat ze je gezonder maken, maar dat bij nadere bestudering toch niet echt zeggen. Neem ‘voor de luchtwegen’, wat zegt dat nou? Wordt er een specifieke longaandoening aangepakt? Werkt het? Vaagheid troef. Het zijn ‘pin mij er niet op vast’-teksten. Alleen bij geneesmiddelen en medische hulpmiddelen mogen medische claims op de verpakking staan, zoals ’tegen hoofdpijn’ en ‘voorkomt rugklachten’. Zo’n claim moet dan ook bewezen zijn door gedegen, tijdrovende en kostbare studies. Voor supplementen gelden veel minder strenge eisen. Daar mogen geen medische claims op staan, maar als je de suggestie kunt wekken toch heel geneeskrachtig te zijn, heb je goud in handen.

Dat doe je met gezondheidsclaims. Zolang je niet zegt dat iets helpt of geneest en je geen echte ziekte of pijn noemt, mag vrijwel alles. Dus in plaats van ’tegen’ (medicijn) zeg je ‘bij’. En in plaats van ‘brandend maagzuur’ (medische klacht) zeg je ‘opgeblazen gevoel na het eten’. Bij de drogist kwam ik pareltjes van gezondheidsclaims tegen. ‘Een natuurlijk antwoord op de overgang’ bijvoorbeeld. Welke overgangsklacht wordt precies aangepakt? En is dat natuurlijke antwoord ook het juiste antwoord? ‘Ondersteuning voor gezonde haarwortels’ en ‘voor de maag’. Het zegt niks en dat is precies de bedoeling. Mijn lievelingsclaim is ‘bij overgewicht’. Ik bel met Bional.

Op de verpakking staat ‘bij overgewicht’, niet ’tegen overgewicht’.
‘Eh nee, het is te gebruiken bij overgewicht.’

Wat betekent dat dan?
‘Als u te zwaar bent, kunt u het gebruiken naast uw huidige voeding.’

Maar ik ben nu juist op zoek naar een product dat tégen overgewicht is.
‘Dit is een voedingssupplement en daarom mogen wij niet zeggen dat het iets voorkomt of tegengaat.’

Omdat het niet bewezen is?
‘Omdat het een voedingssupplement is inderdaad, en geen medisch hulpmiddel of geneesmiddel.’

En voor geneesmiddelen moet je allerlei …
‘…onderzoeken hebben gedaan, dat klopt. Wij kunnen niet zeggen dat dit product tegen overgewicht is, of iets dergelijks.’

De branchevereniging van geneesmiddelen- en supplementenfabrikanten (KOAG KAG) heeft een eigen Keuringsraad die toetst of claims wel of niet aan de regels voldoen. De Keuringsraad kun je zien als gezondheidshollefraseninstituut. In hun vermakelijke database staat welke claims wel mogen en welke niet: ‘hoofdpijn’ niet, ‘verzachtende invloed op het hoofd’ wel, ‘koortslip’ niet, ‘verzorging van lipblaasjes’ wel. Janine Galjaard – ‘het is een beetje een taalspel’ – is de baas van de Keuringsraad.

Wat betekent de claim ‘bij overgewicht’?
‘Dat iemand die overgewicht heeft dit kan gebruiken.’

Als je het in het absurde trekt zou die er vervolgens zelfs dikker van kunnen worden.
‘Dat klopt. Het zegt inderdaad niet dat dat niet het geval is.’

Dit is een claim die eigenlijk niks zegt?
‘Het zegt niet dat het iets doet aan overgewicht, dat klopt. Als je dat zegt, dan ben je iets aan het oplossen, aan het behandelen. Dan moet je het ook echt kunnen aantonen.’

Deze column verscheen eerder in de Volkskrant.