Boeren hebben met intimidatie de Week Zonder Vlees en Zuivel gefrustreerd. Zoals filosoof en historicus Bert Demyttenaere al in zijn colleges zei: ‘Geweld is het enige universele argument.’ Hij slingerde het aforisme met zijn kenmerkende Gentse tongval het lokaal in. Zijn colleges waren moeilijk, onnavolgbaar soms. Toch houden twee van zijn bon mots het al jaren uit in mijn hoofd.

Zijn andere gevleugelde uitdrukking ‘Alleenheersers bestaan niet’, kwam weer naar boven toen ik las dat Raoul du Pré, uitmuntend politiek commentator van deze krant, schreef dat er nu eindelijk een – desnoods extraparlementair – kabinet gevormd moet worden. Het heeft lang genoeg geduurd.

Maar lees How Democracies Die van Steven Levitsky en Daniel Ziblatt of Fascisme en populisme van Antonio Scurati: antidemocratische en populistische partijen komen nooit puur op eigen kracht aan de macht. Ze worden in het zadel geholpen door andere partijen die hen salonfähig maken en met hen in zee gaan omdat ze daarvan denken te kunnen profiteren. Doe dat niet. Het is een levensgevaarlijk spel dat je niet kunt winnen.

Nationale Week Zonder Vlees en Zuivel

De Nationale Week Zonder Vlees en Zuivel is een sympathiek initiatief dat consumenten ertoe wil aanzetten een week lang, je raadt het al, geen vlees en zuivel te consumeren. Het eten van vlees en kaas en het drinken van melk hebben een enorme impact op het klimaat. Als we dat allemaal een ietsjepietsje minder zouden doen, dan zou de wereld er beter uitzien.

In zijn aanstekelijke boek Worstelingen legt Samuel Levie dit ook uit: het heeft meer zin iedereen over te halen een beetje minder vlees te eten, dan mensen te willen bekeren tot veganist. Precies wat deze Nationale Week beoogt. Zo’n week kan bewustzijn creëren over het eigen eetpatroon en de gevolgen ervan en, geholpen door het aanbod in de supermarkt en de verschillende recepten die worden aangeboden, je leren hoe je lekker plantaardig kunt koken. De organisatie hoopt dat deelnemers daarna de smaak te pakken krijgen en vaker (een dag per week?) dierlijke producten laten staan.

Wie meedeed aan de vleesloze week was tegen de boeren

Sommige boeren waren direct op hun pik getrapt en besloten met de trekker een paar deelnemende supermarkten te bezoeken voor goede gesprekken zoals die ook ooit bij sommige motorclubs populair waren. Wie meedeed aan de vleesloze week was tegen de boeren. Stel je voor dat bierbrouwers zo zouden reageren op Dry January? Ridicuul toch? Floor de Jong van Farmers Defence Force was tevreden over de actie: de bezochte supermarkten bleken opeens zelf ook niet achter de campagne te staan en ‘zouden het een volgende keer anders doen’.

Bart Kemp, voormalig voorman van boerenactieclub Agractie, twitterde dan weer boos over de Skip the cow-campagne van Gouden Windeiwinnaar Roombeter van Blueband met de slogan ‘Nog steeds liever koeienboter? Typisch kuddegedrag.’ Kemp sprak van ‘boeren bashen’, waarna boze boeren een paar supermarkten bezochten. Later meldde Kemp het resultaat: ‘Heb contact gehad met directie AH. Ze staan hier beslist niet achter en hebben me gemeld het uit de winkels te verwijderen.’

Zwichten voor terreur

In supermarkten gebeurt vrijwel niets toevallig. Campagnes worden eindeloos beoordeeld voordat ze de winkel in mogen. Het is uiterst onwaarschijnlijk dat de directie niet van de Roombeter-acties wist. Het lijkt eerder op zwichten voor terreur. Zo geef je macht uit handen. Geweld is het enige universele argument. Alleenheersers bestaan niet.

Afbeelding: lynnalynn0 via Pixabay

Deze column verscheen eerder in de Volkskrant