Onbetaald is het nieuwe betaald. Als ik voor alle verzoeken om ergens gratis (‘Er is helaas geen budget’) een toespraak te houden, een wereldwinkel te openen of een stukje te tikken, betaald zou krijgen, was ik een rijk man. Freelancers wordt gevraagd klussen voor minder dan een habbekrats te doen (‘goed voor je cv’) en zeker stagiairs kun je ongestraft zich het schompes laten werken voor helemaal niks.

Daarom vandaag: de stagiair, inmiddels een volkomen uitgeholde frase. Ik bel met Jitske van der Kooi van Pakhuis de Zwijger in Amsterdam. Om haar bij te staan bij de Tegenlicht (tv-programma, red.) Meet Ups wordt een stagiair gezocht die wel héél veel moet doen. Voor niks, uiteraard.

Ben jij het met mij eens dat het werk dat stagiairs moeten doen vaak verdomd veel weg heeft van een echte baan?
‘Ik denk dat dat veel gebeurt, ja.’

Voor de Tegenlicht Meet Ups zoeken jullie een stagiair die volledig meedraait bij het organiseren van de meet ups, die de programmamaker ondersteunt, op zoek gaat naar interessante sprekers, artikelen en invalshoeken en ook nadenkt over de uitvoering. Die draaiboeken schrijft en de visuele presentatie van de avond maakt en meedenkt over de communicatie en het benaderen van publiek…
‘Hahaha.’

…en daarnaast in het redactieteam van Nieuw Nederland – Steden in Transitie zit en helpt bij het schrijven van de dagelijkse Stadsberichten. Hiervoor moet hij mensen opbellen voor interviews en de stukken schrijven.
‘Dat is een hele lijst hè?’

Zeker. De stage duurt vijf maanden, is onbetaald en kost minimaal 32 uur per week.
‘Ja…klopt…’

Waarom zoeken jullie voor deze functie geen betaalde kracht?
‘Nou… de stagiair ondersteunt mij. Die doet het niet allemaal in zijn eentje.’

Maar wel 32 uur per week… Mensen zitten te springen om dit soort banen en deze wordt dan door stagiairs ingevuld…
‘Ja.’

Is het een verkapte bezuiniging?
‘Wij hebben een heel leuke plek waar mensen kunnen leren. Zo’n stage is vaak een opstapje.’

Waarom is deze functie onbetaald?
‘We hebben geen geld om ervoor te betalen…’

Dan is het toch een bezuiniging?
‘Als wij geen stagiairs zouden hebben, zouden wij dat werk gewoon zelf doen en harder moeten werken.’

Ik neem aan dat jij al hard werkt?
‘Ja, klopt.’

Als jij dit werk erbij zou moeten doen, dan zou het voor een deel dus minder goed worden gedaan.
‘Dat is de consequentie.’

Dus werk dat gedaan móét worden, kan alleen onbetaald worden gedaan. Dat is toch vreemd?
‘Soms is het inderdaad gek om daar stagiairs voor in te zetten.’

Omdat er zo weinig van dit soort banen zijn, kun je mensen ook makkelijk een worst voorhouden: doe die stage maar gratis, dat is goed voor je cv.
‘Absoluut. En als ze mij vragen of ik de helft van mijn baan wil afstaan om de arbeid eerlijker te verdelen, zeg ik ook nee. Dan kan ik mijn rekeningen niet meer betalen.’

Zijn er veel aanmeldingen voor deze stageplaats?
‘Maar een paar. Mensen die hierop reageren, hebben er ook goed over nagedacht of ze het zich wel kunnen veroorloven zo’n groot deel van de week onbetaald bij ons aan de slag te gaan.’

Deze column verscheen eerder in de Volkskrant.