Waren hogeropleiden tot voor kort nog een volwaardig onderdeel van de maatschappij, nu zonderen ze zich stilaan af. Of ze worden apart gezet, dat kan ook. Als deze ontwikkeling doorzet, kunnen we binnenkort voorgoed fluiten naar elke vorm van spreiding van kennis, macht en inkomen. Dan doen de slimmerds het alleen nog met de slimmerds en heeft iedereen die niet naar de universiteit is geweest het nakijken.

Nu al zijn er personal coaches en werkgelukcoaches, een high-class escortservice voor academici en ook vrijwilligerswerk, kledingadvies en relatiebemiddelingsbureaus ‘alleen voor hogeropgeleiden’. Er is de Japanse vechtsportles voor de intelligentsia. Of de reizen voor de hoogopgeleide alleenstaanden ‘met gelijkgestemdengarantie’.

Nog even en achter de kassa’s van winkels die worden bezocht door klanten met een academische graad, komen alleen maar hoogopgeleiden te werken. Dat kan overigens prima, want jaarlijks studeren er veel te veel mensen af. Waar de lageropgeleiden moeten werken, weet niemand, als het maar uit het zicht van de hogeropgeleiden is.

Ook worden er speciale wijken ‘alleen voor hogeropgeleiden’ gemaakt. Er zijn nu al hypotheken en verzekeringen speciaal voor hogeropgeleiden. Waarom? En is dat wel eerlijk? Ik bel met de klantenservice van verzekeraar Promovendum.

U bent er alleen voor hogeropgeleiden?
‘Dat is de doelgroep waarop wij ons richten, ja.’

Wanneer is iemand hoger opgeleid?
‘In principe richten wij ons op hbo- en wo-geschoolden, maar mensen met een afgerond mbo-diploma kunnen ook gebruikmaken van onze verzekeringen. Dat wel…’

En havo?
‘Ehm, in dat geval kunnen wij die verzekering niet aanbieden… Even kijken… Nee, dat gaat niet lukken.’

Waarom niet?
‘Omdat wij die doelgroepkeuze gemaakt hebben, meneer.’

Maar waarom?
‘Dat is de keuze die wij gemaakt hebben als organisatie, meneer. Dat wij ons gericht hebben op een doelgroep. Dat kan gewoon.’

Maar waarom?
‘Omdat uit onderzoek blijkt dat hogeropgeleiden minder schades claimen. Dan kunnen we een lagere premie aanbieden.’

U kiest de krenten uit de pap?
‘Precies. Zo kunt u het ook noemen.’

U maakt een groep…
‘Ja dat klopt.’

Stel nu dat ik lageropgeleid ben, maar wel heel voorzichtig ben en weinig schade veroorzaak…
‘Dat kan helaas. Dit is gebaseerd op gemiddelden, meneer.’

Dus u zegt: omdat u niet tot die groep behoort, omdat u toevallig minder goed kon leren, mag u bij ons geen verzekering afsluiten.
‘Klopt.’

U beoordeelt een individu op basis van de groep waartoe hij behoort?
‘Klopt, meneer. Kan ik u verder nog ergens mee helpen?’

Deze column verscheen eerder in de Volkskrant.