Nederlandse boeren kunnen niet tegen kritiek. Zowat alle Nederlandse boerenorganisaties hebben een huiliehuiliebrief aan premier Rutte en minister Schouten geschreven: ‘Onze goede reputatie bij velen in binnen- en buitenland staat in schril contrast met het imago dat in eigen land wordt gecreëerd, waarbij sprake is van jarenlang stelselmatig stigmatiseren en demoniseren van de Nederlandse landbouw, visserij en ketenpartners.’

Demoniseren! Een beladen en gevaarlijk woord. Een woord waarmee je alle kritiek verdacht maakt en iedere tegenstander beschuldigt van aanzetten tot geweld.

Demonisering

Wie niet voor ons is, is tegen ons. Dat is hoe de briefschrijvers het neerzetten: ‘Door ongefundeerde uitlatingen van diverse ngo’s en framing door sommige politieke partijen is een klimaat ontstaan waarbij vele partners in de landbouw in toenemende mate een radicaliserende druk ervaren.’ Het zou aanzetten tot geweld: ‘Er heerst een klimaat waar aanhangers van dergelijke partijen zich gesteund voelen door hun opinieleiders om de wet te overtreden en daarbij stallen te bezetten, boeren en slachterijen te bedreigen, inbraken te plegen en branden te stichten.’

Deze aanslagen zijn afschuwelijk. De overheid moet er alles aan doen om de daders op te pakken en nieuwe aanslagen te voorkomen. Maar wie is er schuldig aan die demonisering?

Vage beschuldigingen

Helaas zeggen de opstellers van de brief er niet bij om welke ongefundeerde uitlatingen van welke ngo’s het gaat en om welke framing van welke politieke partijen. Misschien omdat er geen concrete (strafbare) uitspraken zijn waarmee je politieke partijen en ngo’s kunt aanpakken? Dan maar vage beschuldigingen de wereld in slingeren. Makkelijk en laf. Maar wie moeten de premier en minister dan aanpakken?

Mag er gezegd worden dat onze veestapel grotendeels verantwoordelijk is voor de hoge stikstofuitstoot? Mag je zeggen dat de mest en methaangasscheten van koeien bijdragen aan klimaatverandering? Mag je zeggen dat het beter zou zijn minder vlees en melk te consumeren? En dat de de race to the bottom van steeds meer vlees voor steeds minder geld moet stoppen?

Of draag je, of liever dragen ‘diverse ngo’s en ‘sommige politieke partijen’ met zulke uitspraken bij aan een klimaat van radicaliserende druk? En wat moeten minister en premier daar dan aan doen? Zulke kritiek verbieden? Het verkleinen van de veestapel is nota bene kabinetsbeleid.

Suggestie van demonisering is doodeng

Deze suggestie van demonisering is doodeng. Elke keer dat er weer een aanslag op een stal wordt gepleegd, kunnen bepaalde politieke partijen (GroenLinks? D66? PvdD?) de schuld krijgen. We hadden nog zo gewaarschuwd!

Aan het eind van de brief wordt opgeroepen de toon van het debat te matigen en verdere radicalisering te voorkomen. Zoals de boeren die rondliepen met een doodskist van Jesse Klaver? Zoals briefondertekenaar Henk Bleker sprak over ‘loserige veganisten’ op wie je moet neerkijken en mede-briefopsteller Mark van den Oever van de Farmers Defence Force de behandeling van boeren vergeleek met de Jodenvervolging?

Rutte grijp in

Bij de boeren zelf lijkt de brief zijn gematigde uitwerking al te hebben gehad. Op boerderij.nl, waar de brief werd gepubliceerd, reageerde er één met ‘het wordt tijd dat we als sector Tjeerd de Groot (D66) hard aanpakken met zijn grievende uitspraken, we moeten die vent monddood maken’. En een ander: ‘Veel Nederlandse boeren zijn zo getergd en woest dat het binnenkort eens fout afloopt. Er komen ongelukken en de politiek moet dat voorkomen.’

Rutte grijp in, om verdere radicalisering te voorkomen.

Deze column verscheen eerder in de Volkskrant.