Zouden er nog mensen zijn die vinden dat het best aardig gaat met de monarchie? Ik betwijfel het. Natuurlijk leveren koningen, koninginnen, prinsjes en prinsesjes leuke plaatjes op en vervullen ze fijne ceremoniële functies. Er wordt weleens gezegd dat ze ‘de natie verenigen’ en in moeilijke tijden op een unieke wijze steun kunnen geven aan het volk.

Kroonprinses Amalia

Dat is allemaal waar. Maar toch. Kijk naar prinses Amalia. Zij lijkt mij een sympathieke jonge vrouw, die het moeilijk heeft. Natuurlijk omdat ze wordt bedreigd door afschuwelijke misdadigers, waardoor ze geen normale onbekommerde studententijd kan hebben. Precies de periode waarin een kroonprinses van enige vrijheid kan genieten. Daarna worden de snoeren van haar uitgestippelde leven steeds strakker aangetrokken.

Van zo’n door geboorte bepaald leven met zware verantwoordelijkheden en constante aandacht en kritiek kan bijna niemand gelukkig worden. Kunnen we dit mensen aandoen?

Een monarchie past prima binnen deze tijd

En dan is er nog de sleetse opmerking dat zo’n koning en koningin ‘niet meer van deze tijd zijn’. Ik snap wat ermee wordt bedoeld, maar hoezo is deze tijd superieur? Hebben we de opperste graad van verlichting bereikt? Kijk naar de wereld, kijk naar de oorlogen, ongelijkheid, armoede, discriminatie, uitsluiting en uitbuiting en je weet dat het geen pas geeft ons zo op de borst te slaan over onze eigen periode in de geschiedenis. Daar past een monarchie prima tussen.

Los daarvan is het wel merkwaardig om eeuw op eeuw het oudste kind van een familie het recht en (misschien niet formeel, maar wel feitelijk) de plicht te geven om vorst van ons land te worden. Die persoon wordt door geboorte iemand van aanzien en invloed zónder dat hij daar zelf iets voor heeft gedaan. Dat is vreemd en onjuist, maar in die willekeur, in die volstrekt niet op kwaliteiten gestoelde aanstelling, schuilt ook de charme en de kracht van de monarchie.

IJzersterke marketing

Een president bijvoorbeeld is gekozen. Die heeft dus aanhangers en kan zich op basis van zijn fans nog meer bemoeien met beleid dan een koning (informeel) doet. Daarnaast heeft hij ook tegenstanders, die niet op hem hebben gestemd. Een president zal dus nooit zo verenigend zijn als een koning.

Het mooie van de monarchie is dat we in het sprookje geloven omdat we dat zo graag willen. Als we de koning zien, dan zien we misschien een enigszins stijve, ongemakkelijke man in een niet heel goed pak, maar we zien ook de koning. Omdat hij keer op keer als koning wordt behandeld. Zelfs Willem-Alexander gelooft dat hij de koning is. Niemand schijnt normaal te kunnen doen in zijn aanwezigheid. Het is ijzersterke marketing. Die marketing moeten we gaan loslaten op doodnormale mensen.

Postcodemonarchie

Het wordt tijd voor de Postcodemonarchie. Net als bij de Nationale Postcode Loterij wordt er een trekking gehouden onder alle Nederlanders die dat willen, die bepaalt wie de nieuwe koning of koningin van ons land wordt. Door de gezamenlijke publieke en commerciële omroepen wordt de trekking live op tv uitgezonden. De kroning wordt een spektakel met veel uiterlijk vertoon en ceremonieel.

De nieuwe vorst zal vervolgens alle protocollaire functies vervullen die de huidige ook doet: troost bieden, meegaan op handelsreizen, en zwaaien en zaklopen op Koningsdag. Als het sprookje goed wordt verteld, geloven we binnen de kortste keren in onze nieuwe vorst.

Deze column verscheen eerder in de Volkskrant

Afbeelding: Thomas Wolter via Pixabay