Alle reclames gaan over heden en toekomst. Ze overtuigen je er eerst van dat je iets mist en bieden meteen de oplossing: koop ons product! Soms praten bedrijven expliciet over de toekomst met slogans als ‘Let’s make things better’, ‘Op weg naar 100 procent slaafvrij’ en ‘On the way to planet proof’. Dan zeggen ze: we zijn er nog niet, maar we doen ons best. Koop onze nog niet perfecte spullen vanwege onze goede intenties.

Cara Delevingne

Voor zo’n soort reclame heeft Vattenfall ‘model, actrice en klimaatvoorvechter’ Cara Delevingne weten te strikken. In een verwarrend spotje zien we hoe ze waternevel uit een flesje op haar gezicht spuit. Ze zegt: ‘Deze face mist is gemaakt met de uitstoot van fossielvrije waterstof. Waterstof kan voor een enorme omslag zorgen in hoe we industrieën van energie voorzien. Industriële uitstoot, schoon genoeg voor op je gezicht.’

Nu is dit geen reclame voor face mist maar voor Vattenfall. Wederom een bedrijf dat een niet-perfect product wil verkopen op basis van een stralende toekomst. Het filmpje sluit af met de woorden ‘Fossielvrij leven binnen één generatie’.

Chatten met Vattenfall

Maar hoe dan? Op de site vind ik weinig informatie, maar wel een chatmogelijkheid. Ik vraag:

‘Hoe worden jullie emissievrij binnen één generatie?’

‘Je spreekt met chatbot Nina. We willen een schonere, duurzamere wereld. Voor onszelf maar ook voor de generaties na ons. Daarom zorgen wij dat energie telkens groener wordt. Lees hier op onze site meer over onze 100 procent groene stroom. We wekken steeds meer duurzame energie op uit wind, zon en water. Totdat we volledig fossielvrij kunnen leven.’

Dat klinkt mooi, maar Vattenfall stoot nu nog heel veel CO2 uit. Daarom vraag ik Chatbot Nina wanneer ze hun centrales die op gas lopen, gaan sluiten.

‘Ik zet je door naar mijn collega’s. Je krijgt automatisch antwoord via WhatsApp.’

Een uur later krijg ik een app: ‘Hoi Teun, wat kan ik voor je doen?’

‘Hoe wordt Vattenfall in één generatie fossielvrij?’

‘Ga naar vattenfall.nl , hier zal alles duidelijk moeten worden, Teun.’

Niet dus. Ik bel Kirsten Sleven, campaigner klimaatrechtvaardigheid en energie van Milieudefensie.

‘Wat vind je van de reclame?’

‘Het is een sterk staaltje marketing. Vattenfall is al langer bezig met het inzetten op een schoon imago.’

‘Ze claimen fossielvrij te zijn binnen een generatie?’

‘Vattenfall heeft alleen in Nederland al zes gasgestookte centrales. Ik heb gekeken naar hun klimaatplannen, maar ze hebben geen tijdlijn voor het uitfaseren van gas. Fossielvrij binnen een generatie zonder duidelijk afbouwplan voor gas is ongeloofwaardig.’

‘En die waterstof?’

‘Er wordt heel weinig groene waterstof geproduceerd. Waterstof is heel kostbaar en inefficiënt en op grote schaal vraagt het een onrealistische hoeveelheid aan hernieuwbare energie en water.’

‘Is waterstof per definitie fossielvrij?’

‘Nee. Grijze waterstof bijvoorbeeld is op basis van aardgas. Alleen groene waterstof is fossielvrij.’

‘De reclame gaat niet expliciet over groene waterstof.’

‘Nee, precies. En los daarvan, zoveel werkende waterstofinitiatieven hebben ze überhaupt nog niet.’

‘Het is een beetje greenwashing?’

‘Het is een beetje een wassen neus. Als je hun klimaatplannen bekijkt en kijkt naar wat ze op dit moment doen, dan is het onvoldoende om te beweren dat je in een generatie fossielvrij wordt. Dan moet je veel harder aan de weg timmeren. Te beginnen met het stoppen met fossiel.’

Afbeelding: Videostill van het in deze column besproken reclamefilmpje van Vattenfall met Cara Delevingne met de tekst: ‘Industriële uitstoot, schoon genoeg voor op je gezicht‘

Deze column verscheen eerder in de Volkskrant