De amechtige pogingen van de NS om de reizigers te paaien met positieve mededelingen, verhullend taalgebruik en eufemismen heeft iets aandoenlijks. Let wel: ik heb niets tegen de spoorwegen en rijd graag met de trein.

Als ik bij het krieken van de dag een plaatsje aan het raam heb bemachtigd, het liefst dat solitaire stoeltje net naast de deur waar de sociaal uitgedaagden altijd op azen en ik ergens tussen Almere en Zwolle een groep reeën dartel door de nieuwe wildernis zie huppelen, dan is het alsof ik de natuurfilm live aan mij voorbij zie trekken. Soms word ik wreed uit deze bambidroom gewekt door de railcatering, die met ondraaglijke vrolijkheid door de intercom tettert zo te langs te komen met allerhande versnaperingen. De lijst koude en warme dranken, alsmede (typisch treinjargon) diverse koeken en snoepgoed, wordt helemaal afgewerkt. Nergens voor nodig, railcateraar: we zien je straks vanzelf door de coupé waggelen met je heetwaterrugzak en versnaperingbuikband. En dan ben ik blij je te zien, echt.

De intercom wordt ook misbruikt voor zo’n typisch goednieuwsbericht dat ik de laatste tijd vaak hoor in de trein: ‘Over enkele minuten komen we, geheel volgens dienstregeling, te Zwolle aan.’

Geheel volgens dienstregeling! Wat verlangt u van ons met zo’n mededeling? Dat we als één man opstaan en u een staande ovatie geven? Dat we onze vrienden en bekenden gaan bellen en appen over uw uitzonderlijke prestatie? Ze waren op tijd! Ze zeiden het zelf!

Alsof de groenteman de door mij gevraagde appels zou overhandigen met de mededeling ‘Geen peren. Geheel volgens uw bestelling’, de notaris glimmend ‘een contract geheel zonder fouten’ zou leveren en de chirurg er nog even trots op zou wijzen absoluut het juiste been te hebben afgezet. Aan dingen die gewoon goed gaan, maak je geen woorden vuil. Op tijd komen meld je niet, vertraging wel.

Vertraging. Wanneer heeft u dat woord voor het laatst op het station gehoord? Het is verdwenen. Te negatief. Het is vervangen door: ‘De trein van 11.30 vertrekt over enkele minuten.’ Dan is het inmiddels 11.42.

De NS zelf noemt dit service. Het is handiger voor de reiziger te weten wanneer de trein gaat dan hoeveel minuten de vertraging bedraagt. Daar zit wat in. Maar het past toch in een patroon, waarin we onze spoorervaring positiever moeten beleven.

Neem de sprinter. Vroeger heette die stoptrein. Goeie naam, want zo’n boemeltje stopt op elk klein stationnetje. Maar stoppen klinkt negatief. Een organisatie die wordt geassocieerd met vertragingen (verboden woord!), niet opschieten en stilstaan, wil geen stoptrein. Die wil een sprinter. Dat klinkt lekker dynamisch en snel. Kijk hoe het stalen monster door het landschap snijdt, van de ene plaats naar de andere. Even afremmen en weer wegsprinten, dat is de NS!

Het mooiste goednieuwsbericht bracht de NS toen topman Roger van Boxtel aantrad. De bescheiden man zou afzien van bonussen! Prachtgebaar. Dat hij met zijn jaarsalaris van 430 duizend euro ruim boven de balkenendenorm zat en zelfs 20 duizend euro meer ging verdienen dan bij de zorgverzekeraar waar hij daarvoor werkte, werd er niet bij verteld. Het moet wel positief blijven.

Afbeelding: Dominique Knobben via Pixabay

Deze column verscheen eerder in de Volkskrant.