Ooit at ik in Amsterdam in een restaurant van Jamie Oliver. De jongeman die de wijn serveerde, opende de fles, rook aan de kurk, schonk de drank in een glas en nam er een slok van: ‘Hij is lekker!’ De ober, ik aarzel hem sommelier te noemen, keek er monter bij. Ik was met stomheid geslagen. Ik kon slechts een paar kreten uitstoten: ‘maar… maar … uuuuuh.’ Inmiddels had de jongen zich al uit de voeten gemaakt en ging de verbaasde stilte aan onze tafel over in minutenlang gelach.
Geld binnenharken
Onlangs werd bekend dat de restaurants van Jamie Oliver failliet dreigen te gaan. Zo’n duizend mensen komen op straat te staan. Een groot drama dat Jamie Oliver zeker valt aan te rekenen. Zijn imperium dijde almaar uit, zonder dat hij er zelf op toezag dat de kwaliteit goed genoeg was. Zijn reactie op een eerder dreigend faillissement – dat hij kon voorkomen door miljoenen uit eigen zak in de zaak te pompen – is tekenend: ‘Geen idee hoe dit kon gebeuren. Het geld was ineens op.’
Jamie is een rockstar die soms het overzicht kwijt lijkt te zijn. Dat zie je ook aan de eindeloze reeks producten die onder zijn naam op de markt zijn gebracht: van barbecues tot snijplanken en van kruidenmengsels tot kant-en-klaar-producten. Alles om maar geld binnen te harken. Zonde.
Geëngageerde Jamie
Zonde omdat deze commerciële activiteiten afbreuk doen aan de sociale reputatie van Jamie Oliver: hij opende restaurants met kansarme (mag die term eigenlijk nog?) jongeren, die nergens aan de bak kwamen. Hij leerde ze alles wat je in de restaurantbusiness nodigt hebt om te kunnen slagen: verantwoordelijkheid nemen, met geld om gaan en koken. In The Guardian vertelden enkele van hen hoeveel Jamie Oliver voor hen heeft betekend.
Verder startte Oliver een campagne om de warme lunch op de Engelse scholen lekkerder en gezonder te maken. Geëngageerd dus, al trekken cynici de integriteit van Oliver in twijfel omdat deze projecten ook op televisie werden uitgezonden. Ik vind dat onzin. Jamie Oliver hóéfde dit niet te doen. Als hij alleen zijn eigen belang zou najagen, dan zou het veel makkelijker zijn elk jaar een mooie reis te boeken naar een ver land, een paar lokale koks te filmen en hun recepten na te koken voor de camera. Veel minder gedoe, succes verzekerd.
Supermarktrommel
Die reclames voor supermarktrommel en die kant- en klaarmaaltijden zijn vooral zonde, omdat Jamie ons nu juist heeft laten zien dat je die spullen niet nodig hebt. Zijn eerste tv-show en boek The naked Chef hebben een hele generatie geleerd dat koken leuk én makkelijk is. In zijn kenmerkende relaxte stijl, die velen hebben geprobeerd na te doen – maar nooit zo goed als hij – toverde hij fantastische maaltijden op tafel waarmee je als jonge student makkelijk indruk op een meisje kon maken: boter, knoflook, citroenrasp en tijm onder de huid van een kip doen en in de oven. Man wat lekker.
I love Jamie
Noem allemaal beroemde chefs en er is geen enkele die zoveel invloed heeft gehad op ons koken als Jamie Oliver. Zijn restaurants zijn misschien waardeloos, maar verder is hij de beste. I love Jamie.
Deze column verscheen eerder in de Volkskrant.