Bij Het Parool, dat is de lokale krant van Amsterdam, was de afgelopen week iets geks aan de hand. De ene dag stond er een artikel in met de kop ‘Van der Pekbuurt van het gas af’ en een dag later verscheen een artikel waarboven stond ‘Van der Pekbuurt toch niet helemaal van het gas af’.

Wat was hier gebeurd? Had de gemeente Amsterdam, de woningcorporatie, het gasbedrijf of een andere instantie die over het gas in de Van der Pekbuurt gaat, zich binnen een dag bedacht? Had een hoge ambtenaar of wethouder het eerste artikel gelezen en was deze daarna tot andere inzichten gekomen? Ik denk het niet.

Waarschijnlijker is dat de journalist zich niet helemaal goed in de zaak had verdiept. Dat kan iedereen overkomen en daarom moeten we de verslaggever niet te hard veroordelen. Wie de twee artikelen heeft gelezen, weet precies hoe het zit. Voor wie dat niet heeft gedaan – en ik snap heel goed dat u zich niet allemaal bezighoudt met randstedelijk geneuzel- leg ik het toch nog even uit. Want dit lijkt om een Amsterdamse aangelegenheid te gaan, maar gaat over een groter probleem.

De Van der Pekbuurt was door de gemeente aangewezen als eerste buurt in Amsterdam die van het gas af zou gaan. Die buurt wordt de komende tien jaar grondig gerenoveerd en dat biedt een uitgelezen kans om gasleidingen te vervangen door andere warmtebronnen, zoals warmtepompen of een warmtenet. De gemeente kondigde het plan vol trots aan, netwerkbedrijf Liander zag het helemaal zitten, woningcorporaties waren ook tevreden en Het Parool schreef het op. Niets leek een stralende, gasloze toekomst voor de Van der Pekbuurt in de weg te staan. Maar wat blijkt nu? De gemeente heeft helemaal niet de macht om mensen van het gas af te halen.

Het zag er allemaal zo mooi uit. In de grond liggen kilometers aan gasleidingen die soms ruim veertig jaar oud zijn. Nu er in de buurt moet worden gerenoveerd, moeten ook die oude leidingen worden aangepakt. Bij graafwerkzaamheden is het risico groot dat ze beschadigd raken. De gemeente rook haar kans: als de straten openliggen, dan sluiten we meteen de gaskraan efficiënt en dus kostenbesparend. Liander was akkoord en ook de woningcorporaties. Alleen was de gemeente de particulieren vergeten. En daar hebben we dus met de vermaledijde wet te maken: Liander is wettelijk verplicht om iedereen die gas wil, aan te sluiten op gas. Ook als maar enkele bewoners in een straat vasthouden aan aardgas, zo schrijft Het Parool, dan moet Liander de gasleidingen toch in stand houden.

Het enige wat er voor de gemeente opzit, is iedere particuliere huizenbezitter persoonlijk over te halen mee te doen aan een gasloze wijk. Dat gaat moeilijk worden. Liander verwacht dat ongeveer de helft van de Van der Pekbuurt straks toch nog op gas stookt.

Deze situatie is idioot. Als we willen dat gemeenten het landelijk beleid uitvoeren om van het gas af te gaan, dan moeten we ze ook de macht geven dat te doen. Daarvoor moet de wet worden veranderd. Of we moeten stoppen voortdurend stoere ambities uit te spreken die toch niet zijn waar te maken.

Deze column verscheen eerder in de Volkskrant.