Goede voornemens zijn levensgevaarlijk. Althans, voor mij. Omdat ik in december heel zeker wist dat ik in januari mijn leven zou gaan beteren, heb ik mij in de donkere feestmaand helemaal ongans gevreten. Kilo’s rotzooi gingen erin.

Engelse Kerst

Met Kerst waren we bij mijn zwager in Engeland. Hij was de perfecte gastheer. Croissants en crumpets bij het ontbijt en de rest van de dag volop shortbread en chocola in de aanbieding. Overal stonden schalen snoep die ik niet kon weerstaan. Rond een uur of vier werden de eerste biertjes opengetrokken. We dronken niet op een lege maag, dus er kwamen nootjes bij en chips. Later in de avond werden de wijnen ontkurkt. Allemaal heerlijk.

De zwager maakte waanzinnige maaltijden, waarin elke dag een ander ongelukkig dier de hoofdrol speelde, van lam tot varken of koe. Thuis kook ik altijd vegetarisch, maar dit was een waar carnivorenfestijn. Na een week die ik in deze heerlijke nevel had doorgebracht, voelde ik me vol en ongezond.

Obesogene samenleving

Veel mensen willen in januari gezonder gaan leven en misschien een paar kilo kwijtraken. Dat is verdomde moeilijk. De week bij mijn zwager laat niet alleen zien dat hij een lieve gulle man is, maar ook hoe belangrijk de omgeving is voor gezond (eet-)gedrag. We leven, zoals ik vaker heb gezegd en waar voedingswetenschapper Jaap Seidell geregeld aandacht voor vraagt, in een obesogene samenleving: een samenleving die ons dik maakt.

Overal is lekker, ongezond, goedkoop, vet, zout en zoet voedsel te koop. In winkelstraten, stationshallen en bij bezinepompen is het aanbod aan rommelvoer overweldigend. Op al die plekken is meer ongezond dan gezond voedsel te koop en de ongezonde waar is vaak nog goedkoper ook.

Als je een kopje koffie bij de kiosk of pomp haalt, word je steevast gevraagd ‘of je daar iets lekker bij wilt’. Nu zijn er mensen met een ijzeren wil, maar de meeste mensen zijn zwak. Misschien om 12 uur ’s middags nog niet, maar om half zes, na een lange werkdag wel. Dan gaan ze opeens voor de bijl en nemen ze die koek die ze eigenlijk niet wilden.

Betutteling? Hou toch op!

De vrije wil stelt weinig voor. Als we allemaal gezonder willen worden (de helft van de Nederlanders heeft overgewicht), dan moeten we dat overaanbod aan rommel aanpakken, onze straten gezonder maken en groente en fruit goedkoper. Betutteling? Hou toch op! We worden nu door uitgekiende marketeers betutteld om rotzooi te kopen. Laten we terugbetuttelen!

Als individu is het moeilijk gezond te worden. Maar er zijn wel een paar trucs. Probeer je zoveel mogelijk aan die obesogene samenleving te onttrekken. Neem zelf koffie of thee mee in een thermosfles en maak je eigen lunch. Dan hoef je die hele kiosk niet in.

Ga koken!

En ga koken, met echte uien, paprika’s, wortels, bonen, aubergines en courgettes. Af en toe een stukje vis (als je geen vegetariër bent) en het liefst volkoren granen. Niks geen pakjes en zakjes en kant- en klare sauzen. Die zijn vaak ultrabewerkt, zitten vol met vetten, suiker en zout en zorgen ervoor dat je minder snel verzadigd raakt en dus meer eet. Als je zelf kookt, weet je wat je eet. En o ja, als je alcohol drinkt kun je alle voornemens direct vergeten.

Deze column verscheen eerder in de Volkskrant

Teuns podcast Etenstijd!

Luister ook naar Teuns podcast Etenstijd! over eten en koken. Driemaal per week praten Teun en Yvette van Boven over koken en keukenapparatuur en wisselen ze de beste kooktips uit.