Bij drie AH to go’s kun je nu kiezen of je voor je kopje koffie de gewone prijs of de true (echte) price betaalt. Een diep existentiële vraag: wilt u echt of wilt u gewoon? Het antwoord van de gemiddelde Nederlander kan ik wel raden: ‘Echt? Doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg.’ Echt is trouwens een inflatoir begrip. Zodra klanten er niet meer in geloven, moet de retailer zijn prijzen echt echt noemen en daarna echt echt echt. Heilloos.

De AH ligt vol oneerlijke producten die te goedkoop zijn

Wat is true? Voor veel producten die in de supermarkt liggen, worden mensen uitgebuit en het milieu belast. Daarmee besparen bedrijven veel geld en verwerven ze een gunstige concurrentiepositie ten opzichte van nettere concullega’s. In de Albert Heijn stikt het van de oneerlijke producten die te goedkoop zijn. Nu heeft de grootgrutter laten onderzoeken wat een eerlijk en schoon kopje koffie moet kosten: de true price. Klanten kunnen kiezen of ze die hogere prijs of de gewone, lagere betalen.

Een lang onnavolgbaar gesprek met Anita Scholte op Reimer

Waarom eigenlijk? Waarom kunnen bedrijven hun werknemers niet gewoon betalen waar ze recht op hebben? Ik vraag het Anita Scholte op Reimer, directeur duurzaamheid en kwaliteit van de supermarktketen. Er volgt een lang, onnavolgbaar gesprek waarin het gaat over handelsperspectief beetpakken, inzichten in de hele keten, secundaire data, stappen zetten en bewegen, maar wel in de goede richting. Het klinkt mooi, maar weinig concreet. Dat verliep zo:

‘Kun je niet gewoon iedereen eerlijk betalen? Dan komt de eerlijke prijs toch vanzelf? Nu bepalen supermarkten van te voren wat een product mag kosten en moeten leveranciers maar zien dat ze het daarvoor kunnen producen.’

‘Als je naar de voedselketens kijkt blijkt uit analyses dat niemand in de keten veel marge maakt en dat er zelfs producten zijn waar niemand iets verdient.’

‘Precies. Maar als je eerst de arbeider goed betaalt en zorgt dat alles netjes en veilig wordt geproduceerd, dan kom je uiteindelijk toch bij een redelijke prijs uit?‘

‘Ik wil het toch op true price houden. Dat vind ik echt een prachtige methode om inzichten te krijgen.’

‘Waarom betaalt Albert Heijn dit niet zelf uit de grote winstuitkeringen aan aandeelhouders en fikse bonussen voor topmanagers?’

‘Dit is een experiment waarbij we op vele assen willen leren en dit is de manier om met elkaar in de hele waardeketen te zorgen dat ketens duurzamer worden ingericht.’

‘In hoeverre is dat een antwoord op mijn vraag?’

‘Ik denk dat iedereen een verantwoordelijkheid heeft. Wij pakken ook onze verantwoordelijkheid. Dat is wat ik erop kan zeggen, Teun.’

‘Waarom krijgen klanten de keuze voor hun koffie minder te betalen dan hij in feite kost?’

‘We willen onze klanten geen verplichting opleggen. We moeten ze aan de hand meenemen, anders gaan ze elders boodschappen doen.’

We vinden uitbuiting normaal

Uiteindelijk vinden we het kennelijk normaal dat arbeiders aan de andere kant van de wereld worden uitgebuit, zodat wij hun producten goedkoop kunnen kopen. Bedrijven verkopen massaal spullen onder de kostprijs. Ze nemen daar geen verantwoordelijkheid voor, maar besteden de ethiek in deze neoliberale markteconomie uit aan de klanten.

Wanneer ik haar vraag wat de supermarkt gaat doen als veel klanten voor de uitbuitkoffie kiezen, antwoordt de woordvoerder van Albert Heijn: ‘Daar zijn we over aan het nadenken en is onderdeel van het experiment.’ Je zou als bedrijf toch eens zelf morele afwegingen maken.

Afbeelding: Screenshot van de Albert Heijn-website met uitleg over de in deze column besproken True Price-campagne

Deze column verscheen eerder in de Volkskrant