In de goeie ouwe tijd, toen Twitter nog Twitter heette en leuk was, twitterde de befaamde GroenLinkser Huub Bellemakers uit Nijmegen (inmiddels bekend van de motie tegen de monarchie op het PvdA-GroenLinks-congres) dagelijks zijn ‘Goh van de dag’. Hij liet een bericht zien dat je wist dat ging komen en zette er dan ‘Goh’ boven. In die onschuldige dagen genoten we daarvan.

Plastictaks

Ik moest eraan denken toen ik laatst een bericht las over de plastictaks, die een paar maanden geleden is ingevoerd. Winkeliers moesten het gebruik van de handige, maar vervuilende kunststof door hun klanten ontmoedigen door er extra geld voor te vragen. Uiteindelijk zou die heffing leiden tot de zo gewenste plasticloze maatschappij: consumenten zouden enorm schrikken van het extra bedrag en daarom zelf voor alternatieven zorgen, bijvoorbeeld door eigen bakjes mee te nemen naar de snackbar.

Winkeliers zouden het geld van de heffing kunnen investeren in alternatieve, milieuvriendelijke bakjes, bekers en verpakkingen. Tot nu toe is er niets van terechtgekomen. Klanten betalen zonder geklaag iets meer voor hun patatbakje en een deel van hen slingert het nog even vrolijk in de berm of op het strand. Van massaal zelf meegebrachte bakjes is niets bekend. Nu wil de Kamer alweer van de maatregel. Goh.

‘Plastictaks is niet te handhaven, fraudegevoelig en niet goed uitvoerbaar’

Goh, omdat iedereen met een beetje gezond verstand dit had kunnen voorspellen. De taks was slecht doordacht. Dat zei de Inspectie voor de Leefomgeving en Transport al toen zij, nog voor de invoering, advies gaf. De inspectie noemde de maatregel ‘niet te handhaven, fraudegevoelig en niet goed uitvoerbaar’, onder andere omdat bijna een half miljoen bedrijven ermee te maken hebben. Ga die maar allemaal controleren.

Heel idioot aan het plan was, dat er niet was vastgesteld hoeveel geld bedrijven hun klanten moesten vragen voor het plastic. Snackbars en supermarkten besloten daarom tot een tarief van 1 cent. Een bedrag dat bij de gemiddelde klant niet tot gedragsverandering zal leiden. Een slecht en onuitvoerbaar plan dus, symboolpolitiek. Of, zoals de VVD het noemt, ‘ondernemertje en consumentje pesten’. Waarom zijn mensen bij de rechtse liberalen altijd klein? En waarom denken ze dat er een doelbewust plan is bij de overheid (waar de VVD al jaren de machtigste is) om deze mensjes te pesten? Zoals het waardje is vertrouwt hij zijn gastjes.

Plastic weggooien is reuze zonde

Het is wel jammer. In Nederland gooien we iedere dag negentien miljoen plastic bekers en verpakkingen weg. En zelfs als dat in de vuilnisbak gebeurt en dus niet naar een soep in de oceaan stroomt, is dat reuze zonde. Plastic wordt van aardolie gemaakt en voor het overgrote deel niet gerecycled. En dus maar één keer gebruikt. Dat is goed voor 3,4 procent van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen.

Hoe meer we kunnen hergebruiken, hoe beter. En als dat niet kan, dan graag recyclen. Dat is nu heel moeilijk, omdat er te veel verschillende plastics met andere eigenschappen en kleurtjes worden gebruikt, waar recyclebedrijven niks mee kunnen. In de supermarkt zie je veel verpakkingen die ‘recyclebaar’ zijn, maar heel weinig verpakkingen van gerecycled plastic. Het zou een goede eerste stap zijn als de overheid bedrijven, waar mogelijk, gaat verplichten gerecycled plastic te gebruiken. En anders, zoals de inspectie zegt, wegwerpplastic gewoon te verbieden. Benieuwd wat de ondernemertjes en consumentjes daarvan vinden.

Deze column verscheen eerder in de Volkskrant