Elke treinreiziger weet dat er aan het vervoer op het spoor wel iets verbeterd kan worden, maar weinigen kunnen zo trefzeker te verwoorden waaraan het schort als Arne Lijbers van architectenbureau Mecanoo: ’De trein is nu maar gefocust op één enkele activiteit. Het is nu vooral een huls met stoelen die mensen van A naar B brengt.’ Beng, spijker op de kop! De trein is maar een saaie huls met stoelen die mensen van A naar B brengt. Net als een auto en een vliegtuig. Handig misschien, maar ook ontzettend fantasieloos. Daar moet meer mee kunnen. Een beetje architect, zeker van een gerenommeerd bureau als Mecanoo dat tot in het totalitaire China de macht aan de verbeelding weet te krijgen, neemt daar geen genoegen mee.

Trein met loungebanken

Het stond allemaal in deze krant: ‘De trein van de niet eens zo heel ver afgelegen toekomst heeft loungebanken, hoge bartafels waaronder de reiziger zijn koffers kwijt kan, maar ook een tribune. En er is er een module met vier stoelen en een middentafel met uitschuifblad om aan te werken of te studeren. Op de tribune, een trap met twee treden en vijf kussens, kunnen in de spits groepjes neervlijen die met elkaar willen babbelen.’

Gebrek aan zitruimte als gezondheidsmaatregel

Maar kunnen er dan nog wel genoeg mensen in de trein? Nu is het vaak al overvol in de huls met stoelen. Daar hebben de architecten iets op bedacht. Als de loungebank vol is, kun je gaan zitten op een stoel ‘waarop precies twee billen passen’, in de marketingtaal van de architecten: ‘een halve zit voor in de spits’. Ook komen er kussens tegen de muur waar reizigers staand tegenaan kunnen leunen. Mecanoobaas Francine Houben – het hele bureau is ingezet om deze pitch binnen te halen – ziet het helemaal zitten: ‘Dat is prima als je niet lang hoeft te reizen en met de huidige gezondheidstrend die vraagt om meer beweging, wil ook niet iedereen zitten.’ Gebrek aan zitruimte verkopen als gezondheidsmaatregel. Je moet maar durven.

Geile plannen

Dat architecten wilde plannen hebben, kun je ze niet kwalijk nemen. En dat ambtenaren een beetje opgewonden worden van dit soort geile plannen, is begrijpelijk. Het is weer eens wat anders dan een saaie huls met stoelen. Hoeveel gemeenten zijn er niet aan de rand van het faillissement geraakt doordat er opeens een multifunctioneel theater/gemeentehuis/bibliotheek/congrescentrum/stadion moest komen? Daar valt nauwelijks tegen op te bezuinigen in de plantsoenendienst en de thuiszorg.

Laat je niet gek maken

Laat je niet gek maken door de Mecanooglobetrotters, lieve ambtenaren. Ik maak minimaal acht treinritten per week. Ik hoef niet te loungen. Ik wil van A naar B en het liefst zo snel mogelijk en dus zonder vertraging. In Japan (en ook in het door onze architecten geliefde China) rijden de lege hulzen veel sneller dan hier en tot op de seconde op tijd. Verder wil ik altijd kunnen zitten, wil ik dat het schoon is in de trein en moeten er genoeg conducteurs zijn zodat het veilig is. Tenslotte wil ik dat de onbewaakte spoorovergangen verdwijnen en dat de trein onder de weg doorgaat als dit nodig is om ongelukken te voorkomen.

Uiteraard is dit moeilijk allemaal te regelen. Maar werk daar eerst eens aan, voordat je je overgeeft aan cosmetische prestigeflauwekul van een stel gelauwerde architecten.

Afbeelding: G.C. via Pixabay

Deze column verscheen eerder in de Volkskrant.