Het is misschien niet fraai, maar wel waar: vroeger wilde ik nog weleens een klagerige landgenoot nadoen die ik op televisie had horen uitvaren tegen ‘de hoge heren in Den Haag’. Die plucheplakkers waren zakkenvullers waar je niks aan had. Allemaal één pot nat. Was de ene partij afgestraft door de kiezer, dan kwam de andere nietsnut in C&A-pak ervoor in de plaats. Na zijn tirade stapte de boze burger in zijn dikke BMW, liet de motor grommen en scheurde weg met piepende banden. Heerlijke tv.

Nederlanders hebben altijd iets te klagen

Het was in die dagen dat ook De Vakantieman van Frits Bom op de buis verscheen. Ik herinner mij een scène waarin een man wees naar een torenflat aan de Costa del Sol: ‘ik had daar een kamer geboekt ‘(betekenisvolle stilte) ‘…maar ik kwam daar terecht.’ De camera zwenkt naar een identieke flat. Aan het gezicht van de man valt weinig emotie af te lezen. Gelukkig weet de wakkere verslaggever van wanten: ‘Maar u voelt zich dus wel belazerd?’ ‘Ja. Ik voel me absoluut belazerd.’ Nederlanders hebben altijd iets te klagen. Soms na een klein zetje.

Die types die zo afgaven op de Haagse zakkenvullers waren grappig, maar ook een beetje fout. Enge populisten. Alsof je – om met Ronald de Boer te spreken – alle politici op één hoop kan gooien. Zij zetten zich tenminste in voor de publieke zaak, maken belachelijk lange dagen en worden daarvoor door bijna niemand geprezen. Een hondenbaan. Waarom zou je het willen? Kritiek op een partij of een politicus is prima, maar op dé politiek is uit den boze. Steun dan een andere partij! Spreek je uit en stem volgende keer anders als je verandering wilt. Als je het hele zooitje afbrandt, is het einde van de democratie nabij. Houd vertrouwen in ons bestel en ondersteun dat ook. Zo ben ik opgevoed.

De puinhopen van Rutte

Nu bespeur ik barstjes in die opvoeding en dat is onprettig. Een goede vriend heeft hetzelfde. Hij voelt opeens afkeer van de politiek. Van de spelletjes in Den Haag. Van het slappe optreden, het stroperige, het aanstellen van coördinatoren en commissies. Wat doet die Hoekstra? En die Rutte? En die De Jonge? Waarom lopen wij weer achteraan als het gaat om de sancties tegen de Russen? Waarom zijn die kinderen nog niet herenigd met hun ouders na de toeslagenaffaire? Waarom zo geheimzinnig over de mondkapjesdeal met Sywert? Die nieuwe bestuurscultuur, daar zijn we mooi klaar mee.

Pim Fortuyn (ga die prachtige serie zien, mensen) schreef over De Puinhopen van Paars. De puinhopen van Rutte zijn veel groter. Er is een politieke cultuur ontstaan die alleen nog draait om macht en beeldvorming. De hele politieke cultuur is verziekt. De echte rot is ontstaan toen Rutte toch niet aftrad na het functie elders-debat. Dat hij toen is blijven zitten en uiteindelijk zelfs met zijn opponenten Kaag (‘Hier scheiden onze wegen’) en Segers (‘Er is iets geknapt’) in zee is gegaan, heeft veel vertrouwen kapotgemaakt.

Draag ik bij aan een antidemocratische stemming door zo af te geven op de slampampers die nu ons land besturen? Ik hoop het niet. Dat is niet mijn bedoeling. Laten we hopen dat we het tij kunnen keren voordat een echt enge populist de ontevreden massa’s weet te mobiliseren.

Deze column verscheen eerder in de Volkskrant