Het is kort dag, maar toch ga ik u vertellen hoe u zonder stress de kerstdagen kunt doorkomen. Bij veel mensen gieren de zenuwen door het lijf in deze periode: bij wie moet je eten en voor wie moet je koken? En vooral: wat moet je koken? Voor je het weet sta je uren in de keuken, heb je stijve kaken van de valse glimlach terwijl je de nare grapjes van oom Leo negeert en zijn er spanningen die er net niet of net wel uitkomen.

De kerststress is in Engeland volledig afwezig

Mijn advies: doe als de Engelsen. Dit advies strekt overigens niet verder dan hun kerstviering, want voor de rest zijn ze volslagen idioot op dat malle eiland. Ik ga nu al zo’n zeventien jaar in de kerstvakantie met mijn van oorsprong Britse vrouw naar haar familie in Hertfordshire, in een fijn huis in het glooiend landschap tussen Oxford en Londen. 

De stress is daar volledig afwezig. Waarom? Omdat daar altijd alles exact hetzelfde gaat. Als gewoontedier (‘creature of habit’) dat angstig wordt van verrassingen, is dat fijn. In de loop van de ochtend komt iedereen in pyjama of kamerjas bij de kerstboom zitten. Er wordt sterke Engelse thee met melk geserveerd met mince pies en shortbread. In moordend tempo worden de cadeaus uitgepakt – die niet door de Kerstman maar gewoon door Pete of Fiona gegeven zijn. Iedereen feliciteert elkaar met zijn cadeaus – ‘You’ve done well this year!’ – en rond het middaguur gaan de kaplaarzen (Wellington) aan voor een wandeling door de velden.

Hetzelfde als altijd

Om een uur of vier/vijf gaat iedereen aan tafel. Wat staat er op het menu? Hetzelfde als altijd: ‘Turkey with all the trimmings’, gevulde kalkoen met alle bijgerechten: roast potatoes (ovenaardappels), roast parsnips (pastinaak uit de oven) en honey glazed carrots (geglaceerde wortels met honing en tijm), spruitjes – mijn zwager hakt ze très modern fijn en doet ze in de wok – in spek gerolde worstjes en goeie vette  jus. Aan het eind van het diner gaat het licht uit en wordt de geflambeerde Christmas pudding binnengebracht. Ieder jaar weer.

Heel Engeland eet dit. Daarom wordt elk jaar jaar opnieuw in de kerstspecials van kranten en televisieprogramma’s uitgelegd hoe je de beste kalkoen en de perfecte roast potatoes moet maken. Andere recepten hebben geen zin, want die willen de mensen niet.

Kalkoenen worden maanden van tevoren gereserveerd bij slagers en supermarkten. Die arme beesten worden met miljoenen tegelijk alleen maar vetgemest voor dit ene feest. Iedere Brit die ik ernaar vraag, geeft zelfs toe kalkoen niet bijzonder lekker te vinden. Ze eten het nooit buiten kersttijd. Maar het hoort er nu eenmaal bij.

Weg kerststress: maak iets makkelijks dat je beheerst

Zo’n massavleesproductie voor één feest is pervers. We moeten sowieso minder vlees eten. Dus dat is niet de les van de Engelsen. Maar onze malle overzeese buren hebben één ding wel goed begrepen: als je elk jaar hetzelfde maakt, dan word je op een gegeven moment minder gestrest over de bereidingswijze. Je hebt het onder de knie. En dan kun je je meer op je gasten richten.

Probeer dus niet te verrassen met moeilijke nieuwe gerechten, maar maak iets makkelijks dat je beheerst. Ik zou dolblij zijn met een goede stamppot van een gezellige, ontspannen gastheer. Met genoeg heerlijke wijn erbij. Proost! En fijne kerst!

Deze column verscheen eerder in de Volkskrant.