Ik weet niet hoe het met u zit, maar ik heb in deze verwarrende tijden behoefte aan houvast. Sommige mensen zeggen ‘een stukje houvast’. Waarschijnlijk omdat je houvast niet kunt vasthouden en een stukje houvast wel.

De wereld is onoverzichtelijker dan ooit. Facties, fracties en milities staan elkaar naar het leven, maar wie is wie? De vriend van de vriend kan zomaar ook de vriend van de vijand zijn. En als enig antwoord op fanatiekelingen die ons en onze manier van leven bedreigen, lijken wij andere fanatiekelingen naar voren te willen schuiven die onze manier van leven óók bedreigen.

Op pakken melk lachen boer Geert en boerin Annie ons tegenwoordig toe. Zij máken die melk. Of ze daar goed in zijn weten we niet, maar we hebben in ieder geval herkenbaarheid

Het overzicht is weg. De wereld is kleiner dan ooit. Wat aan de andere kant van de wereld gebeurt – de wijsneus begint nu een verhaal over een vlinder en een orkaan – beïnvloedt ons hier. Die verdomde globalisering. Ook ons voedsel wordt over de aardkloot gesleept: hier gevangen, daar gepeld en elders weer verkocht. Waar komt het vandaan? Wie maakt het? We willen houvast. Een stukje herkenbaarheid.

Die herkenbaarheid krijgen we. In een beetje bijdetijds café krijg je geen broodje kaas meer, maar een boterham van Menno met Kaas van Kef en tafelzuur van de Lepelboom. Geen idee wie dat allemaal zijn, maar omdát het zo specifiek op de kaart wordt gezegd, moet het wel goed zijn. Op pakken melk lachen boer Geert en boerin Annie ons tegenwoordig ook al toe. Zij máken die melk. Of ze daar goed in zijn weten we niet, maar we hebben in ieder geval herkenbaarheid. Bij Nespresso vertegenwoordigt één boer een hele hoop anderen: ‘Dit is Reinaldo. We kennen hem en alle andere 63 duizend andere boeren die deel uitmaken van ons AAA sustainable programma persoonlijk.’ Persoonlijk kennen op zijn facebooks, lijkt me dan. En wat zegt dit over de koffie?

Marks & Spencer en Jumbo ten slotte, snappen wel dat wij houvast willen, maar hebben onze behoefte aan herkenbaarheid nog niet helemaal begrepen. Niks geen namen of foto’s. Zo attendeerde Sylvia Witteman mij op de geruststellend bedoelde woorden van M&S: ‘Al onze gebraden kip en kalkoen is afkomstig van boerderijen die we kennen en vertrouwen.’ Sylvia voegde eraan toe: ‘Deze tekst betekent in het geheel niets.’

En zo is het. Jumbo maakt er helemaal een potje van. Die verkopen ‘brood met oorsprong’. Moet dat ons door deze verwarrende tijden slepen? Dat we weten dat zo’n brood érgens vandaan komt? Dat dat brood er niet opeens zomaar wás?! Ik bel de klantenservice.

Brood met oorsprong, wat betekent dat?
‘Dat betekent dat het om een oerbrood gaat.’

Ah!
‘En als u op onze website kijkt, dan zijn er zelfs filmpjes.’

Maar alles heeft een oorsprong, toch?
‘Daar heeft u gelijk in, maar zo noemen wij dat.’

En wat is een oerbrood?
‘Dat is een bepaalde broodsoort. Daar zijn verschillende varianten in.’

Is oerbrood brood dat ze in vroeger tijden ook aten?
‘Zo zou u het kunnen zien, ja.’

Welke tijd precies?
‘Dat durf ik u niet te zeggen.’

Maar brood met oorsprong is dus oerbrood.
‘Ja.’

Maar brood dat niet oerbrood is, is eigenlijk ook brood met oorsprong?
‘In theorie wel ja… omdat dat, zoals u zegt, ook een oorsprong heeft.’

Maar dat is in theorie?
‘Ja, dat klopt.’

Deze column verscheen eerder in de Volkskrant.