Fortuyn schreef over De Puinhopen van Paars. De puinhopen van Rutte zijn veel groter

TeunColumns & verhalen

bla bla bla politiek

Het is misschien niet fraai, maar wel waar: vroeger wilde ik nog weleens een klagerige landgenoot nadoen die ik op televisie had horen uitvaren tegen ‘de hoge heren in Den Haag’. Die plucheplakkers waren zakkenvullers waar je niks aan had. Allemaal één pot nat. Was de ene partij afgestraft door de kiezer, dan kwam de andere nietsnut in C&A-pak ervoor in de plaats. Na zijn tirade stapte de boze burger in zijn dikke BMW, liet de motor grommen en scheurde weg met piepende banden. Heerlijke tv.

Nederlanders hebben altijd iets te klagen

Het was in die dagen dat ook De Vakantieman van Frits Bom op de buis verscheen. Ik herinner mij een scène waarin een man wees naar een torenflat aan de Costa del Sol: ‘ik had daar een kamer geboekt ‘(betekenisvolle stilte) ‘…maar ik kwam daar terecht.’ De camera zwenkt naar een identieke flat. Aan het gezicht van de man valt weinig emotie af te lezen. Gelukkig weet de wakkere verslaggever van wanten: ‘Maar u voelt zich dus wel belazerd?’ ‘Ja. Ik voel me absoluut belazerd.’ Nederlanders hebben altijd iets te klagen. Soms na een klein zetje.

Die types die zo afgaven op de Haagse zakkenvullers waren grappig, maar ook een beetje fout. Enge populisten. Alsof je – om met Ronald de Boer te spreken – alle politici op één hoop kan gooien. Zij zetten zich tenminste in voor de publieke zaak, maken belachelijk lange dagen en worden daarvoor door bijna niemand geprezen. Een hondenbaan. Waarom zou je het willen? Kritiek op een partij of een politicus is prima, maar op dé politiek is uit den boze. Steun dan een andere partij! Spreek je uit en stem volgende keer anders als je verandering wilt. Als je het hele zooitje afbrandt, is het einde van de democratie nabij. Houd vertrouwen in ons bestel en ondersteun dat ook. Zo ben ik opgevoed.

De puinhopen van Rutte

Nu bespeur ik barstjes in die opvoeding en dat is onprettig. Een goede vriend heeft hetzelfde. Hij voelt opeens afkeer van de politiek. Van de spelletjes in Den Haag. Van het slappe optreden, het stroperige, het aanstellen van coördinatoren en commissies. Wat doet die Hoekstra? En die Rutte? En die De Jonge? Waarom lopen wij weer achteraan als het gaat om de sancties tegen de Russen? Waarom zijn die kinderen nog niet herenigd met hun ouders na de toeslagenaffaire? Waarom zo geheimzinnig over de mondkapjesdeal met Sywert? Die nieuwe bestuurscultuur, daar zijn we mooi klaar mee.

Pim Fortuyn (ga die prachtige serie zien, mensen) schreef over De Puinhopen van Paars. De puinhopen van Rutte zijn veel groter. Er is een politieke cultuur ontstaan die alleen nog draait om macht en beeldvorming. De hele politieke cultuur is verziekt. De echte rot is ontstaan toen Rutte toch niet aftrad na het functie elders-debat. Dat hij toen is blijven zitten en uiteindelijk zelfs met zijn opponenten Kaag (‘Hier scheiden onze wegen’) en Segers (‘Er is iets geknapt’) in zee is gegaan, heeft veel vertrouwen kapotgemaakt.

Draag ik bij aan een antidemocratische stemming door zo af te geven op de slampampers die nu ons land besturen? Ik hoop het niet. Dat is niet mijn bedoeling. Laten we hopen dat we het tij kunnen keren voordat een echt enge populist de ontevreden massa’s weet te mobiliseren.

Deze column verscheen eerder in de Volkskrant

Deel dit bericht

Met de hashtag #1115kinderen trending maken kom je er niet

TeunColumns & verhalen

Hashtag hekje viral

Vanaf deze plek wil ik jullie van harte feliciteren. Werkelijk ontroerend wat jullie gedaan hebben. Of zal ik ‘we’ zeggen? Want op dit soort momenten is het wij-zij-denken even helemaal weg en zijn we allemaal één. Die verbroedering is wat ons gekke kleine landje zo bijzonder maakt. Herinneren jullie je nog dat we allemaal klapten voor de zorg? Dat was toch kippenvel? Laatst deden we bij ons in de buurt ’s avonds allemaal het licht uit voor Oekraïne. Je kunt je er gewoon geen voorstelling van maken hoeveel je met zulke, op zich simpele gebaren, kunt betekenen voor mensen die het moeilijk hebben. Kleine moeite, groot plezier. Onbetaalbaar.

Staatsontvoeringen

En nu dus Peter Pannekoek. De komiek hield in Dit was het Nieuws , een programma dat ‘het nieuws van de afgelopen week onder de satirische loep neemt’ een vlammend betoog. Het ging over de 1.115 kinderen die als gevolg van de toeslagenaffaire uit huis waren geplaatst en nu, zes maanden later, nog steeds niet terug zijn bij hun ouders. Pannenkoek noemde het ‘mindblowing’ en sprak van staatsontvoeringen. Een uitstekend betoog.

Maar daarmee was de kous niet af. Jullie (wij) wilden ook graag een duit in het zakje doen. Solidariteit tonen. En waar kun je dat beter doen dan op sociale media? En dus twitterden jullie (wij) allemaal hoe goed het betoog van Peter was. Het AD: ‘Alleen al zijn eigen tweet met het fragment werd binnen een paar uur 4.400 keer geliket en ruim 1.200 keer geretweet, terwijl andere versies ook honderden likes verzamelden, met bijschriften als ‘treffend’ en ‘bijzonder sterk verwoord’. Jullie maakten én #peterpannekoek én #staatsontvoeringen én #1115kinderen trending. Wow! De afgelopen nachten hebben een paar hoge heren in Den Haag heel onrustig geslapen.

Stemmen

Maar toch. Weten jullie nog dat het vorige kabinet Rutte was afgetreden vanwege de toeslagenaffaire? Na een lange formatie kwam dezelfde club weer gewoon aan de macht. Met de VVD als grootste partij en Rutte aan de leiding. Daar hebben jullie dus op gestemd. Niet zo slim als je tegen #staatsontvoeringen bent.

Óf jullie hebben niet gestemd. Dat lijkt ook niet echt bij de pinken, maar politiek commentator Jack van Gelder snapt het wel. Hij legde het met zijn gesundes Volksempfinden haarfijn uit bij Jinek: de mensen hebben door dit soort Haagse politieke spelletjes en wanbeleid zo genoeg van de politiek dat ze die verkiezingen gewoon lekker laten zitten. Kennelijk ook die voor de gemeenteraad, die hier toch weinig mee te maken hebben.

Partij voor de staatsontvoeringen

Stel nu dat Jack gelijk heeft, dan is dat oliekoekendom. Als je niet stemt, dan is de kans groot dat de Partij voor de #staatsontvoeringen weer wint. De VVD heeft een hondstrouwe aanhang die vindt dat het allemaal wel prima gaat in dit land. Die bekommert zich helemaal niet om die 1.115 kinderen. Als je wilt dat dit verandert, dan moet je een andere partij groot maken. Een partij die voor je belangen opkomt. Een partij die ervoor zorgt dat rijke mensen niet minder, maar meer belasting gaan betalen dan arme mensen, die zorgt voor genoeg betaalbare woningen en energiearmoede aanpakt. Een partij die niet alleen de economie wil laten groeien, maar er ook voor zorgt dat de vruchten van die economie eerlijker worden verdeeld.

Met hashtags alleen komen we er niet.

Deze column verscheen eerder in de Volkskrant

Deel dit bericht

Zo’n oorlog kan ons ook zomaar treffen. Help die mensen

TeunColumns & verhalen

Oorlog Oekraïne vlag jongetje

We hadden een heerlijk weekend in Berlijn. Uitgebreid ontbijten met grosse Milchkaffees, eieren en stevig Duits brood, naar een tentoonstelling van onnavolgbare conceptuele kunst in twee hangars van voormalige luchthaven Tempelhof en struinen over de rommelmarkt in het Mauerpark. Mijn dochters zijn dol op tweedehands kleren. Goed voor de planeet en goed voor de portemonnee, een onweerstaanbare combinatie, zeker als je de truitjes en broeken goed wast. ’s Avonds aten we hippe pizza’s met groene kool, topinamboer en verkoolde ui en dronken we merkwaardige troebele natuurwijn, waarover we elkaar bleven verzekeren dat hij bij het eten een stuk beter smaakte.

Maria

Ondertussen kregen we af en toe berichten van Maria. Zij was net met haar moeder, zoon, dochter, hond en kat uit Kyiv gevlucht. Haar man had ze moeten achterlaten. Ze zou weer van zich laten horen als ze in Polen over de grens was gekomen. Maria en haar man zijn van dezelfde leeftijd als wij, hun kinderen net zo oud als de onze. Tot voor kort hadden ze een uitstekend leven. Dat zie je ook als je haar sociale media bekijkt. Tot een maand geleden was er geen vuiltje aan de lucht. Foto’s van fijne vakanties, gezellige avonden met vrienden in een leuk huis en lachende gezichten op terrasjes.

Een paar weken geleden maakten de vrolijke beelden plaats voor foto’s van rookpluimen en kapotte huizen, van verwoesting en oorlog. Vrolijke levens werden nachtmerries. Nu zijn Maria en haar gezin vluchtelingen. Zo snel kan het omslaan.

‘Je bent die vluchteling. Dat is heel confronterend.’

Ik lees een interview met voetbaltrainer Darije Kalezic, die in Nederland een succesvol bestaan opbouwde als voetballer. De oorlog in Oekraïne brengt hem terug naar zijn eigen jeugd in Mostar, in Bosnië-Herzegovina. Aanvankelijk was zijn leven gelukkig en zorgeloos. Mostar was een populaire vakantiebestemming waar jaarlijks honderdduizenden toeristen kwamen. In de jaren negentig brak de burgeroorlog in Joegoslavië uit, waarna alles omsloeg: ‘We zagen hoe onze stad elke dag verder in een hel veranderde. Op de plek waar ik tot dan toe potjes vijf tegen vijf voetbalde, moest ik nu over de lijken heen stappen. Je komt van het ene op het andere moment in een overlevingsmodus.’

Het gezin kwam terecht in een asielzoekerscentrum in Nederland: ‘Je bent opeens niet meer die tandarts, die getalenteerde voetballer of die chirurg die al duizenden levens heeft gered. Je bent die vluchteling. Dat is heel confronterend.’

Inmiddels is Maria veilig in Polen. De komende dagen zal ze doorrijden naar Nederland. Haar oude bestaan is weg. Ook zij is een vluchteling en ook zij vindt dit pijnlijk. Een oorlog waar je niet om hebt gevraagd, kan alles wat je hebt en alles waarvan je droomde wegvagen. Zo makkelijk als een vingerknip.

Geluk

Ik wist het al maar toch: dit hadden wij kunnen zijn, dit kunnen wij worden. Het leven is wreed en oneerlijk. Via organisaties als Host4Ukraine, TakecareBnB en natuurlijk Vluchtelingenwerk Nederland kunnen we Oekraïense en andere vluchtelingen helpen. Uiteindelijk is het zo simpel als Darije Kalezic zegt: ‘De een heeft het geluk dat zijn wieg in Nederland stond en de ander de pech dat hij heeft moet vluchten uit Joegoslavië, Syrië of Oekraïne. Maar in wezen streven we allemaal hetzelfde na: gelukkig zijn in het leven.’

Deze column verscheen eerder in de Volkskrant

Deel dit bericht

Zijn arme mensen te duur voor dit kabinet?

TeunColumns & verhalen

huishoudboekje aardappel rekenmachine voeding

Zou het kunnen dat het RIVM het meest cynische rapport ooit heeft geschreven? Voor het televisieprogramma Pointer heb ik enkele uitzendingen gemaakt over het verschil in gezondheid tussen arm en rijk. Die gingen vooral over voeding. Gezond eten is veel duurder dan ongezond.

Juist in wijken waar het gemiddelde inkomen laag is, maken gewone winkeltjes plaats voor fastfoodzaken die kinderen tegen een luttel bedrag vetmesten. Goed ondernemerschap: wie geld wil verdienen, gaat zitten waar zijn klanten zijn. In de klassen in deze wijken zitten relatief veel leerlingen die niet hebben ontbeten. In de pauze snel even een frikandelbroodje halen om de ergste trek weg te werken en een energiedrankje tegen de vermoeidheid. Lekker, goedkoop en ongezond. Deze kinderen lopen meer kans op overgewicht, diabetes type-2, en hart- en vaatziekten dan leeftijdgenoten uit welvarender gezinnen.

Stijging van de zorgkosten

Arme mensen leven in ons land zes jaar korter dan rijke. En in die jaren zijn ze vijftien jaar langer ongezond. Dat komt natuurlijk niet alleen door voeding, maar ook door schimmelige en tochtige huizen, ongezonde lucht en dagelijkse stress om de eindjes aan elkaar te knopen. En door gebrek aan beweging. Dit is allemaal verschrikkelijk, maar volgens het rapport van het RIVM heb elk nadeel zijn voordeel. In een ‘modelstudie’ berekende het instituut de impact van meer bewegen op de zorgkosten.

Wat blijkt? Als we erin slagen in 2040 77 procent van de bevolking voldoende te laten bewegen in plaats van de 53 procent nu, dan leidt dit tot een daling van het aantal diabetes type-2 gevallen, beroertes, gevallen van hartfalen en coronaire hartziekten. Uiteindelijk leidt dit tot een toename van 19 duizend levensjaren. Mooi, maar duur. Als die arme drommels langer gaan leven, dan kunnen ze in die tijd ook andere ziektes oplopen, waardoor de zorgkosten in 2040 met 8 miljoen euro toenemen! Levende mensen zijn ontzettend duur. Heeft het RIVM al berekend wat het oplevert als we iedere burger bij geboorte een spuitje geven?

Minister Conny Helder voor Langdurige Zorg en Sport noemt de financiële uitkomsten van de modelstudie paradoxaal: ‘De gezondheidswinst als gevolg van sport levert gezonde levensjaren op. Tegelijkertijd zorgen die extra jaren voor een stijging van de zorgkosten.’ Rottig, hoor. En verdomde cru om even kil te berekenen of het wel uit kan om mensen langer te laten leven. Is er dan niemand die zich afvraagt wat het voor die mensen zelf betekent als ze gezonder zijn? Hoe fijn dat is? Het zit de onderzoekers ook niet helemaal lekker. In hun conclusie pleiten ze ervoor in een vervolgstudie ‘het onderzoek te benaderen vanuit een maatschappelijk perspectief’. Kom je nu mee.

Echte mensen met problemen

Zouden onze bestuurders en hun ambtenaren het zicht op de werkelijkheid kwijt zijn? Onze premier komt er telkens slecht vanaf als hij wordt geconfronteerd met burgers die slachtoffer zijn van zijn politiek, zoals de toeslagenaffaire of de aardbevingen in Groningen. Hij weet niet hoe hij met ze moet praten en maakt zich het liefst meteen uit de voeten. Terwijl het essentieel is de verhalen van die mensen te kennen en de gevolgen van je beleid te begrijpen. Ook nu weer wordt makkelijk over mensen heen gewalst die in energiearmoede leven. Misschien is de werkelijkheid van echte mensen met problemen te eng? Dan is het makkelijker je beleid te laten bepalen door idiote modellen en onmenselijke rapporten.

Deel dit bericht

Weg met de directeur die Stravinsky schrapt!

TeunColumns & verhalen

piano oud kapot gele roos

Hoe om te gaan met Russen? Deze ogenschijnlijk absurde vraag dient zich sinds de gruwelijke invasie van Oekraïne op allerlei plekken aan. En vaak is dat goed. Elke actie die ervoor zorgt dat er geen geld vloeit naar Poetins oorlogsmachine is juist. Uitstekend dat bedrijven zich terugtrekken uit Rusland en dat er geen zaken meer worden gedaan met Russische ondernemingen.

Ook mensen die profiteren van het terreurbewind van de griezel in het Kremlin moeten worden aangepakt. Dus weg met Abramovitsj, weg met die griezel van Vitesse en weg ook met Gergjev van het Rotterdams Philharmonisch Orkest. De dirigent die in zijn carrière veel aan Poetin te danken heeft, is al jaren een uithangbord van de Russische leider. Zijn naam stond onder een brief die annexatie van de Krim ondersteunde en hij trad op in Syrië, nadat het zwaar door Rusland was gebombardeerd. Ook is hij te zien in een Gazprom-reclame. Nu hij geen afstand wil nemen van de inval in Oekraïne is het eindelijk exit.

Pure discriminatie

Weg ook met de sporters die Rusland vertegenwoordigen en zo propaganda bedrijven voor een moorddadig regime. Laat nu voor eens en altijd duidelijk zijn dat sport en politiek niet te scheiden zijn (dus ook geen WK in Qatar). Maar daar houdt het wel een beetje op. Een Amsterdamse huisbaas die een huurder wil uitzetten omdat hij een Rus is? Schandalig en idioot. De Nijmeegse Vierdaagse die geen Russen wil toelaten? Precies hetzelfde. Belachelijk en pure discriminatie. Heel veel Russen willen deze oorlog niet. Verlaag je dus niet tot deze walgelijke praktijken.

De idiotie beperkt zich niet tot levende Russen. De Philharmonie Haarlem schrapt een minifestival van Tsjaikovski en Stravinsky vanwege Oekraïne. De directeur van de Philharmonie, Edwin van Balken, wil nog wel kwijt dat het ‘onomstreden componisten zijn’ maar ‘met de huidige verontrustende omstandigheden in Oekraïne voelt het ongepast om een heel weekend lang de Russische muziek te vieren.’ Ik lees deze zin vier keer achter elkaar, maar ik snap het nog steeds niet. Onomstreden componisten. Prima, dus. En goede componisten. Ook volgens Edwin zelf, anders had hij dit festival niet georganiseerd.

Maar het voelt nu dus ongepast om deze wonderschone muziek van onomstreden componisten te spelen, omdat ze Russen waren? Eén uit de negentiende eeuw en één uit de twintigste die het grootste deel van zijn leven buiten Rusland leefde, omdat hij overhoop lag met het communistisch regime. Ik noem dit allemaal, maar eigenlijk is het irrelevant. Kunstenaars uit het verleden zijn niet verantwoordelijk voor wandaden nu. Je mag niemand afrekenen op het enkele feit dat hij Rus is of was. Het gaat om een oorlog van Poetin, niet van het volk. Niet elke Rus (dood of levend) is voor deze gruwelen verantwoordelijk. Simpele feiten, zou je zeggen.

De waarde van kunst

Als het niet goed voelt nu Russische muziek op te voeren, Edwin, dan snap je niet wat de waarde van kunst is. Als je dit niet kunt uitleggen (bijvoorbeeld met een verklaring vooraf, zoals ze in het Concertgebouw deden toen ze vrijdag Sjostakovitsj opvoerden), dan ben je geen knip voor de neus waard. Met kunst proberen we dit soort kleinzielige discriminatie te overstijgen, niet te bevestigen. Bij jou is de kunst daarom in slechte handen. Na deze idiote beslissing is nog maar één goede beslissing mogelijk: opstappen.

Deel dit bericht

De Bom

TeunColumns & verhalen

Graffiti van een bom met een brandende lont, angst voor kerndreiging. Afbeelding van Anthony via Pixabay.

Per ongeluk heb ik samen met regisseur Jorne Baard een televisieprogramma gemaakt dat heel erg actueel is. En dat bevalt mij niks.

Dat zit zo: in 1980 was ik 9 jaar oud en doodsbang voor De Bom. Die angst heb ik de hele jaren tachtig gehouden. Bij mij en veel van mijn generatiegenoten leefde het besef dat het ieder moment afgelopen zou kunnen zijn. Een gek in het Kremlin of een malloot in het Witte Huis hoefde maar op een knop te drukken (als kind verbeelde ik mij een grote rooie op het bureau van de wereldleiders) en de kernoorlog die al het leven op aarde zou vernietigen was een feit.

De toen immens populaire band Doe Maar had een enorme hit die ook ‘De Bom’ heette. Een lied dat in al zijn cynisme het toenmalige levensgevoel heel goed wist te vatten, met teksten als ’Jij moet nog huiswerk maken voordat de bom valt. Een diploma halen voordat de bom valt. Laat maar vallen dan, het komt er toch wel van’. Wat had het allemaal voor zin als nucleair geweld alles zou wegvagen?

Een programma over de Jaren Tachtig

In de eerste aflevering van Een programma over de jaren tachtig blikken we terug op de bom. Ik spreek een straaljagerpiloot die getraind werd om kernbommen op Oost-Duitsland te gooien. De piloot worstelde ermee, want het leek hem geen pretje honderdduizenden doden op zijn geweten hebben. Daarom hoopte hij dat de kernoorlog nooit zou uitbreken en hij zijn taak dus niet hoefde uit te oefenen.

Ook ontmoet ik een oud-soldaat die op een militaire basis in Drenthe kernkoppen moest bewaken die daar lagen opgeslagen. Als de Russen zouden komen, dan moesten de soldaten groot alarm slaan. Maar de Russen kwamen nooit en de militairen raakten verveeld. Als je elke dag wacht op een vijand die nooit komt, dan gaat de spanning er op een gegeven moment af.  

Koude Oorlog

Dit is kenmerkend voor de Koude Oorlog. Twee machtsblokken (simpel gezegd: de Russen en de Amerikanen) die allebei genoeg kernwapens hadden om de wereld een paar honderd keer te vernietigen, hielden elkaar in evenwicht. De ene partij rekende erop  dat de ander de bom nooit zou gooien omdat hij dan meteen op minstens zo zware vergelding kon rekenen. De hele bedoeling van deze massavernietigingswapens was dat ze nooit gebruikt zouden worden. Voor argeloze burgers en kinderen zoals ik, was het allemaal heel beangstigend, maar achteraf bezien was de situatie overzichtelijk. De oorlog was koud en werd niet warm.

Hoe moesten we als programmamakers die angst van toen aan jongere kijkers van nu uitleggen? Dat was een vraag, maar is het helaas niet meer. Poetin voert een verschrikkelijke oorlog in Oekraïne en heeft ook de Koude Oorlog weer helemaal teruggebracht door zijn kernwapens op scherp te zetten. Die allesvernietigende bommen waarvan we al decennia een beetje vergeten waren dat de Russen ze nog hadden.

Nu moeten we ons opeens afvragen of de Russische leider gek genoeg is om ze te gebruiken. Een vraag die mij ook als kind van negen al uit mijn slaap hield.

Bekijk de uitzending

Bekijk op de website van de NPO de aflevering De Bom op het Strand, over de kernbommendreiging in de jaren tachtig.

Deze column verscheen eerder hier op de website van de VPRO

Deel dit bericht

Bij Jinek: dreiging atoombom ineens weer actueel

TeunIn de media

Teun van de Keuken bij Jinek Atoombom Poetin Een programma over de Jaren Tachtig

Bij Jinek vertelt Teun over de ineens wel heel actuele overeenkomsten tussen de jaren tachtig van de vorige eeuw en het nu. Aanleiding voor het gesprek is Teuns Een Programma over de Jaren Tachtig, een tv-serie waarin onder meer het onderwerp van atoomdreiging besproken wordt.

Als kind, hij werd geboren in 1971, ervaarde Teun de dreiging met atoombommen. ‘Ik leefde heel erg in het idee: elk moment kan het afgelopen zijn.’ De band Doe Maar zong: laat ze maar vallen, het komt er toch wel van. Die bom viel uiteindelijk niet.

In 2022 dreigt Poetin opnieuw met het inzetten van atoomwapens, waarmee de eerste uitzending van Een programma over de Jaren Tachtig ineens minder ver weg lijkt dan aanvankelijk gedacht.

Teun zegt de huidige dreiging eigenlijk enger te vinden. In de jaren tachtig was het duidelijk, er waren twee blokken, die hielden elkaar in evenwicht. ‘Dat wij juist zoveel van die kernwapens hebben, dat is eigenlijk een garantie voor onze vrede.’ Maar nu komt de dreiging vanuit één man: Poetin.

Bekijk hier het fragment met Teun van de Keuken uit de aflevering van Jinek op 2 maart 2022.

Afbeelding: Screenshot uitzending Jinek van 2 maart 2022

Tussen het somberen door mogen we ook onze kwetsbare vrijheid vieren

TeunColumns & verhalen

wandelen man vrouw stel familie

We gingen wandelen, mijn vrouw, onze dochters en ik. Omdat we geen bonnefooimensen zijn, zochten we online een route uit. We kozen de wandeling met de wervende kwalificatie ‘mooier wordt het niet’. Dat wil je. Bovendien was ze maar 9 kilometer lang. Net lang genoeg voor de ouders om het gevoel te hebben echt even buiten te zijn en kort genoeg voor de meisjes om niet heel veel te klagen over kou, vermoeide benen, verveling of ander ongerief. Onderweg zouden we ook nog een van de mooiste dorpjes van Nederland aandoen. Wij Van de Keukens zijn gek op mooie dorpjes.

Moeten

Alle seinen stonden op groen. We (de ouders) verkneukelden ons. De kinderen wilden weten hoe laat we weer thuis zouden zijn. Zo ging het vroeger ook. Mijn ouders vroegen of we zin hadden in een boswandeling. Wij zeiden nee. ‘We gaan toch. Over een uur vertrekken we.’ ‘Zeg dan gewoon dat we moeten, in plaats van te doen alsof we een keuze hebben.’

Met een uitgeprint kaartje met knooppunten en nummers erop – ja, we zijn kuddedieren, nee, we zijn geen avonturiers – gingen we op pad. De meisjes drentelden op enkele meters achter ons aan. Ze hadden ieder één oortje in en lachten soms luid. Eerder had ik gevraagd of die oortjes echt nodig waren. Volgens de jongste ‘kon je ook van de natuur genieten terwijl je naar iets luistert’. Dat is waar. Bovendien, pick your battles.

We liepen tussen de veenafgravingen. De paden waren modderig. Af en toe zakten we er een eindje in weg. ‘Wat een avontuur hè!’, riep ik geregeld quasimonter naar het gezelschap. Onze stadse kleren werden vies. Ganzen vlogen over en andere vogels zongen. Zou ik meer genieten als ik wist welk diertje welk melodietje floot? Moest ik mijn kennis bijspijkeren?

Een dronken clown troostte een dronken koe

In het dorpje dat zo was aangeprezen, stond een prachtig landhuis met enkele schattige huisjes eromheen. Verder zagen we vooral treurige nieuwbouw: ‘Dit is echt niet een van de mooiste dorpjes van Nederland, pap.’ We aten er appeltaart, arretjescake en pruimenvlaai. Allemaal met slagroom, allemaal lekker. Ik genoot van dit eenvoudige, breekbare gezinsgeluk.

In een naburig stadje deden we boodschappen. Door de straten schalde keiharde muziek. Mensen trokken voorbij in de vreemdste uitdossingen. Een dronken clown troostte een dronken koe met uitgelopen make-up. Carnaval. Heerlijk om zoveel mensen zo uitgelaten te zien.

Het leven kan zo afgelopen zijn

‘Geniet van je vrijheid, het kan zo afgelopen zijn’, zei een vriend die in een conflictgebied woonde ooit. Hoe kwetsbaar de vrijheid is, zien we nu weer in Oekraïne. Een paar weken geleden aten kinderen uit Kiev nog taart, nu zitten ze onder de grond te schuilen voor bommen. Daarom moeten we doen wat we kunnen om de arme mensen in Oekraïne te helpen, door bijvoorbeeld geld over te maken naar het Rode Kruis (giro 5125) of Stichting Vluchteling (giro 999), de straat op te gaan tegen Poetin, en door onze solidariteit te tonen met het Oekraïense volk.

Maar tussen het eindeloos naar het nieuws kijken en somber zijn over de oorlog die op ons continent woedt, mogen we ook het leven vieren. Daar is het voor. Het kan zo afgelopen zijn.

Deel dit bericht

Ook de baas van Shell Nederland begrijpt er weinig van

TeunColumns & verhalen

Shell tankstation in Frisco NC USA foto door Raymond Kotewicz via Unsplash

Vorige week noemde ik iemand Heintje, die Hein heet. Ik bedoelde het liefdevol en met mededogen, maar veel mensen vonden het beledigend. Hein Heintje noemen dóe je niet. Sorry, Hein! Je bent een volwassen kerel en dat weet ik heus wel. De hele zaak zette mij aan het denken. De mens is een tragische diersoort. We ploeteren allemaal in dit ondermaanse en voor al dat gezwoeg krijgen we maar bar weinig waardering. En dan kun je als zo’n brave Hein nog zo veel geld verdienen, uiteindelijk wil je toch een aai over de bol en een knuffel van juf. We hebben allemaal liefde nodig.

Marjan van Loon van Shell

Deze week stuitte ik op een vrouwelijke Hein, die Marjan heet. Marjan is Marjan van Loon, president-directeur van Shell Nederland. Net als Hein een machtig en slim persoon, die net als hij extreem domme dingen zegt. Wat is dat toch? Tasten topfuncties in het bedrijfsleven je intelligentie aan? Of komt het doordat dat je steeds recht moet praten wat krom is?

In het radioprogramma Geld of je leven verdedigde Van Loon een reclamespotje waarvoor het olieconcern op de vingers was getikt door de Reclame Code Commissie. In het spotje doet de fossiele brandstofreus alsof het een milieuorganisatie is, in plaats van een van de vervuilendste bedrijven ter wereld. De tekst van de reclame luidt: ‘We veranderen. Met groene waterstof maken we miljoenen kilometers schoner. We veranderen. In één van de grootste aanjagers van de energietransitie in Nederland. Verander mee.’

Shell houdt van fossiele energie

Op dit juichbericht is nogal wat aan te merken. Zo klinken die miljoenen kilometers veel, maar is het een schijntje op de totale afstand die met benzine en diesel van Shell wordt gereden. Nog idioter is dat Shell zichzelf feliciteert als een van de grootste aanjagers van de energietransitie. Volgens de Reclame Code Commissie kan Shell zich geen ‘initiator en versneller’ van de energietransitie noemen zolang Shell zijn investeringen in fossiele projecten vrijwel onverminderd voortzet. Het is ‘een te rooskleurig beeld van de werkelijkheid’. Het bedrijf doet een ‘milieuclaim’ die het niet kan waarmaken.

In het radiogesprek hierover komt Marjan van Loon met duizelingwekkende redeneringen om het spotje toch goed te praten: ‘Er gebeurt heel veel en daar ben ik heel trots op, maar als je kijkt wat we ook nog doen, benzine en diesel verkopen, dan is het relatief klein. Wat de Reclame Code Commissie toetst is relativiteit.’

Oftewel: we doen best veel aan schone initiatieven, maar vergeleken bij al die vervuilende troep die we op de markt brengen, is dat heel erg weinig. In de rest van het interview vertelt Marjan dat ze ‘de markt wel moet meekrijgen’ en dat de consument de groene alternatieven wel moet kopen.

En dat zal allemaal best. Bedrijven willen allemaal de verantwoordelijkheid helemaal bij consumenten leggen en zelf de handen wassen in onschuld. Maar dat is nu even niet de kwestie. Hier gaat het erom dat supervervuiler Shell in een bespottelijk spotje mooi groen weer speelt. En dat is onjuist. Van Loon weet dat ook. Laat ik het nu eens met mijn nieuwe bril vol compassie bekijken: we willen allemaal geld verdienen als Shell en geknuffeld worden als natuurorganisatie. Ik begrijp je, Marjan. We zijn een tragische diersoort.

Foto: Tankstation van Shell in Frisco NC, USA. Foto door Raymond Kotewicz via Unsplash

Deel dit bericht

Leve de gezelligheid!

TeunColumns & verhalen

bier drinken leeuw lederhosen

Alle columnisten en cartoonisten van de Volkskrant is door de hoofdredactie gevraagd een ode te brengen aan de democratie. Hieronder lees je Teuns inbreng:

Natuurlijk is democratie belangrijk. Het is doodeng wat er in Rusland en China gebeurt en ook in Amerika zijn ze niet helemaal fris bezig, maar eerlijk gezegd interesseert die hele democratie mij geen lor. Het is zó saai! Zelfs onze hoofdredacteur schreef in zijn opdracht voor deze bijlage: ‘Het is zeker niet de bedoeling dat jullie allemaal topzware beschouwingen produceren. Humor en zelfrelativering zijn in een democratie misschien wel het allerbelangrijkst.’ En ons dan met zo’n onderwerp opzadelen! Lekker, Klok.

Gezelligheid is veel belangrijker dan democratie. Dat we gewoon doen met z’n allen, en dat we het leuk houden. Dat we naast elkaar gaan staan, in plaats van tegenover elkaar. Dat we tegenstellingen niet uitvergroten, maar wegmasseren. Dat we niet klagen over discriminatie, maar onze stinkende best doen en ons invechten. Dat we niet protesteren als onze huizen instorten door gaswinning, maar lachen als Rutte onze provincie ook wel geschikt vindt voor een nieuwe kerncentrale. Dat we al die aandacht voor de Toeslagenaffaire overdreven vinden, omdat wij nooit toeslagen hebben ontvangen en we genieten van ons boomerhuis en ons boomerpensioen. Het leven is te kort voor politiek. Samen bier drinken en alles weglachen, dát is belangrijk! Niet zo moeilijk en ongezellig doen allemaal. Leve de gezelligheid, leve de democratie!

Deel dit bericht