Columns & verhalen

‘Ook de schoenenman kon geen empathie meer opbrengen‘, luidde de kop boven een column van Sheila Sitalsing die onlangs in de krant verscheen. Ik was ervan overtuigd dat het stukje over Hugo de Jonge zou gaan. Lollig had hij een foto van zichzelf op Twitter geplaatst, waarop hij naar de coronapersconferentie kijkt. We zagen zijn clowneske schoenen, een bak popcorn en een flesje alcoholvrij bier. Lachen!

Zelfspot

Als zure columnist van de Azijnbode zag ik er vooral narcisme in van een minister die toch weer de aandacht wil opeisen nu alle ogen opeens op een ander zijn gericht. En dus een gebrek aan empathie. Een man die een persconferentie waarin weer maatregelen worden aangekondigd die voor een groot deel van de bevolking pijnlijk zullen zijn (de cultuursector, horeca-uitbaters) als een lolletje afdoet. Als een spektakelstuk zonder gevolgen voor heel veel mensen. Zou hij daar niet iets serieuzer en respectvoller mee kunnen omspringen?

Aan de reacties op (sociale) media te zien, is mijn reactie overtrokken. Laat Hugo die zo hard heeft gewerkt en veel zware momenten heeft gehad, eindelijk eens stoom afblazen. Zelfspot, mooi man! Zo zou je er ook tegenaan kunnen kijken. De overigens uitstekende column van Sitalsing bleek helemaal niet over Hugo de Jonge te gaan, maar dat moet u zelf maar lezen.

Een pandemie op haar einde

De opvolger van Hugo de Jonge, Ernst Kuipers, kreeg veel lof toegezwaaid voor zijn persconferentie. Strak, overtuigend, gezagvol. Toch bleef veel onduidelijk. Op de vraag waarom Nederland als enige land vasthoudt aan een lockdown kwam geen duidelijk antwoord. Zou dit een voorbeeld zijn van ‘het fanatisme waarmee regeringsleiders aldoor hogere vaccinatiegraden najagen’, waarover Maarten Keulemans schrijft , waarbij ‘eerst de nadruk lag op sterfgevallen, daarna op ic-patiënten, nu steeds meer op gewone ziekenhuispatiënten’?

Kuipers had mooie slides met grafieken. Grafieken en modellen lijken heilig in de besluitvorming over de aanpak van deze crisis. Alsof daaraan onomstotelijk objectief valt af te lezen wanneer de deuren van theaters en cafés weer open mogen. De Princeton-sociologen die Keulemans in zijn stuk aanhaalt, moeten er niet veel van hebben: ‘Onszelf losmaken van de grafieken kan weleens de krachtigste stap zijn om de pandemie te beëindigen. Dat is niet de kop in het zand steken. Het is erkennen dat er geen metriek is die aangeeft wanneer een pandemie ten einde is.’

Tabelwens

Dat klinkt aannemelijk. Op een gegeven moment moeten moedige politici beslissingen nemen die niet alleen worden gestuurd door medische modellen. Toch zou ik één grafiek of tabel, die nooit wordt getoond, juist wel willen zien. Die waarop duidelijk te zien is hoe het staat met gevaccineerden, geboosterden en ongevaccineerden in het ziekenhuis en op de ic’s. Hoe groot is het aandeel van elke groep?

Hoe groot is de kans dat je op de ic komt als je twee vaccins hebt gehad, als je de booster hebt ontvangen, en als je niet gevaccineerd bent? Overal en door iedereen wordt met cijfers geschermd, maar deze objectieve gegevens worden nooit gedeeld. Waarom is dat? Alleen als we die hebben, kan er zakelijk over vaccinatie worden gediscussieerd en kan worden bekeken of 2G of 2G+, waardoor bijvoorbeeld Duitsland voor gevaccineerden open is, een uitweg uit deze lockdown is.

Afbeelding: Yvette W via Pixabay

Optimisme wordt vaak als een goede eigenschap gezien, terwijl er op pessimisme behoorlijk wordt afgegeven. Voor je het weet word je voor zuurpruim uitgemaakt, zeker als je voor deze krant schrijft. Dan doop je je pen of toetsenbord in azijn en bijt je na elke zin in een augurk. Je moet de mensen toch hoop bieden? Of ‘perspectief’, zoals dat tegenwoordig vaak wordt genoemd. Dat is trouwens een heel gek woord als je vertrouwen in de toekomst wilt uitdrukken. Perspectief betekent het punt van waaruit je naar iets kijkt; de manier waarop je ergens tegenaan kijkt. Vanuit het ene perspectief kun je de toekomst dus heel somber bezien en vanuit het andere zonnig.

Condition humaine

Maar zegt u, doemdenkers zijn toch vervelend om in je omgeving te hebben? Van die somberaars die zeker weten dat we naar de klote gaan? Ik weet het niet. Ze hebben in ieder geval oog voor de condition humaine en dat is aantrekkelijk. Met hen valt vaak meer te lachen dan met beroepsoptimisten. Die frisgewassen types met Colgate smile die je bij het kleinste sombere zuchtje al lachend keihard op de schouders rammen en roepen dat het allemaal wel goed komt, zijn gewoon irritant. En ze snappen er niks van.

Om met de bekendste ingezonden brievenschrijver van deze krant, Theo Maassen uit Eindhoven, te spreken: ‘Een optimist is een slecht geïnformeerde pessimist’.

Te optimistisch

Als een land in crisis verkeert, scheelt het nogal of optimisten of pessimisten de leiding hebben: vrezen ze het ergste en nemen ze daarom op tijd de nodige maatregelen, of denken ze dat alles wel zal meevallen en zijn ze daarom steeds te laat met ingrijpen?

Helaas zitten wij al deze hele ellendige coronaperiode met een stel onverbeterlijke optimisten opgescheept: Rutte, De Jonge en Van Dissel . Hierdoor komen de maatregelen steeds te laat. Van Dissel gaf het laatst bij Nieuwsuur zelf toe: ‘Helaas heeft de praktijk ons geleerd dat we het soms te optimistisch inschatten. Je hoopt natuurlijk toch dat het dubbeltje soms de goede kant opvalt en we hebben helaas te vaak gezien dat dat dan tegenvalt.’

Dit is toch ongelooflijk! Dat er beleid wordt gemaakt gebaseerd op de hoop dat dubbeltjes de goede kant opvallen? En dat je na drie vallende muntjes nog niet van perspectief wisselt.

We zijn prutsers

Bij de vaccinatiecampagnes en nu weer bij het boosteren zijn we dankzij deze onverbeterlijk rooskleurige inschattingen steeds later dan de rest van Europa. Ons zelfbeeld als land dat dingen snel en efficiënt kan regelen is kapot. We zijn prutsers. Een wonderlijke paradox: als we hadden geweten dat we prutsers waren, dan waren we geen prutsers geweest. Dan hadden we goed naar het buitenland gekeken, hulp van anderen ingeroepen en alles op alles gezet om de zaken goed te regelen. Maar juist omdat we denken dat we superhelden zijn, zijn we kneuzen.

Pessimisme wordt ten onrechte vaak verward met defaitisme. Het wordt niks, dus we doen niks. Het is precies omgekeerd: we vrezen het ergste, dus we spannen ons maximaal in om de ellende te voorkomen. Juist de optimist leunt vaak zelfgenoegzaam achterover, want het komt toch wel goed. Ik wens ons landsbestuur meer pessimisme toe.